Το 1985 η Αμερικανική Οργάνωση FARM (Farm Animal Reform Movement) καθιέρωσε την 20η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Αποχής από το Κρέας.
Μία από τις πολύ σημαντικές αλλαγές στον τρόπο διατροφής τα τελευταία χρόνια είναι η μειωμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Απορίας εύλογο είναι το γεγονός ότι στο παρελθόν, μία πλήρης διατροφή, πλούσια σε ζωικά τρόφιμα, -γαλακτοκομικά, τυροκομικά, πουλερικά, κρέας και ψάρι-, αποτελούσε τη βάση για την απόκτηση τόσο της σωματικής όσο και της πνευματικής ευεξίας. Επιπλέον, στις μέρες μας η αποχή από το κρέας φαίνεται να συμμετέχει στην πρόληψη καθώς και στη μείωση του κινδύνου χρόνιων εκφυλιστικών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών ασθενειών, της παχυσαρκίας, του σακχαρώδους διαβήτη αλλά και ορισμένων μορφών καρκίνου.
Η καμπάνια έχει εξαπλωθεί και εκτός των ορίων των ΗΠΑ και στοχεύει στην ενημέρωση του κοινού από τις συνέπειες της διατροφής που βασίζεται στα ζωικά προϊόντα. Εστιάζεται στην κακοποποίηση των ζώων στα σφαγεία, στα περιβαλλοντικά προβλήματα από τις μεγάλες φάρμες, αλλά και στα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την κατανάλωση ζωικών προϊόντων.
Ωστόσο, αντίφαση αποτελεί το γεγονός ότι ενώ η επιστημονική κοινότητα συστήνει στα πλαίσια της εφαρμογής της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής, ο αριθμός των φυτοφάγων αυξάνονται την ίδια στιγμή όπου η υιοθέτηση του δυτικού τρόπου διατροφής (υψηλή κατανάλωση κρέατος, πρόχειρο φαγητό, μειωμένη πρόσληψη φρούτων λαχανικών, όσπριων, ψαριού) επικρατεί ολοένα και περισσότερο. Συγκεκριμένα, πριν από 40 χρόνια η κατανάλωση κρέατος ήταν περίπου 35 γραμμάρια ημερησίως και σήμερα έχουμε φθάσει να καταναλώνουμε περισσότερα από 150 γραμμάρια ημερησίως. Μάλιστα, σύμφωνα με μελέτες, τα παιδιά τρώνε ημερησίως περισσότερα από 50 γραμμάρια επεξεργασμένου κρέατος (αλλαντικά κ.ά.).
Έτσι, εύλογα δημιουργείται το ερώτημα «Η αποχή από τα ζωικά προϊόντα ενδείκνυται ή οδηγεί σε διατροφικές ελλείψεις»; Πριν βιαστούμε να απαντήσουμε στο παραπάνω δίλημμα καλό θα ήταν να εξετάσουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της συγκεκριμένης διατροφικής επιλογής.
Πρώτα από όλα αξίζει να αναφερθούν ποια τρόφιμα συγκαταλέγονται στην κατηγορία «ζωικά», από τα οποία θεωρητικά θα πρέπει να απέχουμε. Αυτά είναι: αρνί, κατσίκι, μοσχάρι, χοιρινό, πουλερικά, γάλα, γιαούρτι, τυρί.
Ποια είναι λοιπόν τα οφέλη και οι βλάβες από την κατανάλωση ζωικών τροφίμων:
ΥΠΕΡ:
- Το κρέας αποτελεί την καλύτερη πηγή σιδήρου με τη μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα και συμμετέχει στη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης και στην πρόληψη της αναιμίας. Η χαμηλή πρόσληψη σιδήρου μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα αναιμίας με επακόλουθα συμπτώματα κόπωσης, τριχόπτωσης και αδυναμίας.
- Το κρέας περιέχει ψευδάργυρο, ο οποίος είναι απαραίτητο συστατικό για την ανάπτυξη, τη διατήρηση του ανοσοποιητικού συστήματος, την επούλωση των τραυμάτων και τον έλεγχο της όρεξης. 90γρ κόκκινου κρέατος προσφέρουν το 40% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης ψευδαργύρου.
- Το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, οι οποίες συμβάλλουν στην καλύτερη λειτουργία του μεταβολισμού και του νευρικού συστήματος.
- Τα ζωικά τρόφιμα είναι πλούσια σε πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, που προσφέρουν ενέργεια στον οργανισμό και μυϊκή ενδυνάμωση.
- Τα γαλακτοκομικά τρόφιμα χαρακτηρίζονται από το υψηλό περιεχόμενο σε ασβέστιο, το οποίο όχι μόνο ενισχύει την υγεία των δοντιών και των οστών.
ΚΑΤΑ:
- Αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου: Τα άτομα που καταναλώνουν καθημερινά περισσότερες από δύο μερίδες (περισσότερα από 160γρ) κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος όπως τα αλλαντικά, διατρέχουν 35% μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο του παχέος εντέρου σε σύγκριση με άτομα που καταναλώνουν λιγότερο από μια μερίδα την εβδομάδα (λιγότερο από 20 γραμμάρια κάθε μέρα).
- Είναι πλούσιο σε κορεσμένο λίπος: η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να συσχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο δυσλιπιδαιμιών και καρδιαγγειακών παθήσεων.
- Οι νέες γυναίκες που καταναλώνουν μεγάλη ποσότητα κόκκινου κρέατος ενδέχεται να αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού λόγω των ορμονών που χορηγούνται στα βοοειδή κατά την εκτροφή τους. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από μελέτη που έγινε από κοινού από την Ιατρική Σχολή του Harvard, το Νοσοκομείο Γυναικών και το Νοσοκομείο Brigham της Βοστώνης στις ΗΠΑ.
Συνεπώς στο ερώτημα αν θα πρέπει να απέχουμε από το κρέας και τα παράγωγά του, η απάντηση είναι ότι κάθε τρόφιμο έχει τη θέση του στην πυραμίδα της διατροφής και μπορεί να είναι ωφέλιμο αρκεί να καταναλώνεται στα πλαίσια μίας ισορροπημένης διατροφής και ενός υγιεινού τρόπου ζωής.
Αυτό πρακτικά σημαίνει να τηρείται ο δεκάλογος της ισορροπημένης διατροφής:
- Κατανάλωση τροφίμων από όλες τις ομάδες.
- Αποφυγή τροφίμων πλούσιων σε κορεσμένα (κακά) λιπαρά: κέικ, πάστες, μαγιονέζα, κρέμα γάλακτος, ντρέσινγκ, βούτυρο, πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα.
- Καταναλώνετε καθημερινά τουλάχιστον 8-10 ποτήρια υγρών (νερό, γάλα, χυμοί, τσάι).
- Καθημερινή πρόσληψη 5 μερίδων φρούτων και λαχανικών.
- Καθημερινά η κατανάλωση 6-8 μερίδων τροφίμων από την ομάδα των αμυλούχων (πατάτες, δημητριακά, όσπρια, ζυμαρικά, ψωμί, κράκερ, μπισκότα)
- Καθημερινά η κατανάλωση 2 μερίδων ημίπαχων γαλακτοκομικών
- Ψάρια & πουλερικά: 2-3 μερίδες εβδομαδιαία
- Αυγά: 2-3 εβδομαδιαία
- Κόκκινο κρέας (μοσχάρι, χοιρινό): Μηνιαία κατανάλωση
- Καθημερινή Φυσική δραστηριότητα
Γεωργία Καπώλη, MSc
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Επιστημονική Διευθύντρια ΑΠΙΣΧΝΑΝΣΙΣ – ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, Νεμέα Κορινθίας
Αντιπρόεδρος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας
kapoli@logodiatrofis.gr
