Η Σκλήρυνση Κατά Πλάκας (ΣΚΠ) είναι μια αυτοάνοση νευρολογική νόσος.
Τα τελευταία χρόνια ολοένα και συχνότερα διατροφικοί παράγοντες ερευνώνται και συσχετίζονται τόσο με την αιτιολογία, όσο και με την αντιμετώπισή της. Η διερεύνηση της υπόθεσης της εμπλοκής του ρόλου της διατροφής στην ΣΚΠ ξεκίνησε από τη Νορβηγία, όταν μια μελέτη στη χώρα αυτή αποκάλυψε έντονες αποκλίσεις στη συχνότητα εμφάνισης της ΣΚΠ μεταξύ αγροτικών και παράκτιων περιοχών. Έκτοτε παρουσιάστηκαν πολλά αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με την εμπλοκή διάφορων διατροφικών παραγόντων.
Η βιταμίνη D, διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην έκφραση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυξανόμενες αποδείξεις υπογραμμίζουν το ρόλο της βιταμίνης D ως κρίσιμο περιβαλλοντικό παράγοντα στην επίπτωση των αυτοάνοσων ασθενειών, άρα και της ΣΚΠ.
Στα αυτοάνοσα νοσήματα, κυρίως τα Τ κύτταρα, επιτίθενται στους διάφορους ιστούς. Η βιταμίνη D ρυθμίζει τη διαφοροποίηση και δραστηριότητα των Τ κυττάρων, είτε άμεσα, είτε έμμεσα. Τα ερευνητικά στοιχεία υποδεικνύουν ότι το καθαρό αποτέλεσμα για το ανοσοποιητικό σύστημα που αναπτύσσεται σε ένα περιβάλλον όπου η βιταμίνη D είναι περιορισμένη, είναι η ανώμαλη έκφραση των Τ κύτταρων. Αντίθετα, η προσθήκη της 1,25 διυδροξυβιταμίνης D3 οδηγεί σε αριθμητικά λιγότερα και λιγότερο ενεργά Th1 κύτταρα και ταυτόχρονα οδηγεί στην μεγέθυνση Th2 κυττάρων.
Με τον τρόπο αυτό η 1,25 διυδροξυβιταμίνη D3 ρυθμίζει την ομαλή έκφραση των Τ κύτταρων και επομένως συμβάλλει στην εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Τέλος, η 1,25 διυδροξυβιταμίνη D3 έχει αποδειχθεί in vitro ότι μειώνει την παραγωγή ή την έκφραση τηςIL-2 και της ιντερφερόνης-γ (ΙFN-γ) στα CD4+ Τ κύτταρα. Αυτές οι κυτοκίνες συνδέονται με την πρόοδο της ΣΚΠ.
Μια μεγάλη πληθυσμιακή μελέτη προσδιόρισε ότι η πρόσληψη της βιταμίνης D ήταν αντιστρόφως συσχετισμένη με την επίπτωση της ΣΚΠ. Ο Munger και οι συνεργάτες του εξέτασαν την πρόσληψη βιταμίνης D σε περισσότερες από 187.000 γυναίκες σε διάστημα 20 ετών.
Συνολικά, ο κίνδυνος της ΣΚΠ ήταν 40% χαμηλότερος στις γυναίκες με υψηλότερη πρόσληψη βιταμίνης D. Πρόσφατα θεωρώ ότι πραγματοποιήθηκε μία σπουδαία ανακάλυψη σχετικά με την εμπλοκή της βιταμίνης D στη θεραπεία της νόσου. Μια πρωτεΐνη που ενεργοποιείται από τη βιταμίνη D βρέθηκε ότι μπορεί να συμμετέχει στην αποκατάσταση των φθορών που έχει υποστεί η μυελίνη σε άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας, σύμφωνα με την έρευνα του πανεπιστημίου Cambridge.
Με την προσθήκη βιταμίνης D σε εγκεφαλικά βλαστικά κύτταρα, διαπιστώθηκε ότι ο ρυθμός παραγωγής των ολιγοδενδροκυττάρων αυξήθηκε κατά 80%. Όταν αντίθετα μπλοκαρίστηκε ο υποδοχέας της βιταμίνης D για να σταματήσει να λειτουργεί, η RXR γ-πρωτεΐνη από μόνη της δεν ήταν ικανή να διεγείρει την παραγωγή των ολιγοδενδροκυττάρων. Η συγκεκριμένη μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2015 στο περιοδικό Journal of Cell Biology, προσφέρει σημαντικές αποδείξεις πως η βιταμίνη D θα μπορεί να αποτελεί μια πιθανή θεραπεία για την σκλήρυνση κατά πλάκας στο μέλλον (Guzman de la Fuente, A et al. 2015)
Η σωστή διατροφή σε κάθε περίπτωση, μπορεί να αποτελέσει για τον πάσχοντα έναν πολύτιμο σύμμαχο στην καθημερινή μάχη για τη διατήρηση της υγείας σε καλή κατάσταση. Διάφορα άλλα θρεπτικά συστατικά που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση της ΣΚΠ είναι τα ω-3 λιπαρά οξέα, το Λινολεϊκό οξύ (18:2, ω-6), τα Μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (ελαικό οξύ), η Βιταμίνη Β12, η βιταμίνη Ε, η Βιταμίνη C, το β- καροτένιο και το Σελήνιο.Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ποσοστό 95% των ασθενών που ακολούθησαν μία διατροφή χαμηλή σε κορεσμένο λίπος παρέμεινε με μέτρια αναπηρία για διάστημα μέχρι 30 έτη και οι περισσότεροι από αυτούς εμφάνισαν μείωση στη συχνότητα των ώσεων. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι ο ρόλος της διατροφής στην καθυστέρηση της προόδου της νόσου είναι ιδιαίτερα σημαντικός.
Σημείωση: Περισσότερες πληροφορίες για όλες τις επιστημονικές μελέτες που αφορούν στη σχέση της διατροφή με την ΣΚΠ μπορείτε να βρείτε στο βιβλίο «Διατροφή & Σκλήρυνση κατά Πλάκας» (Δημήτρης Γρηγοράκης, Κλινικός διαιτολόγος – διατροφολόγος PhD), που κυκλοφορεί από τις ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις – Αθήνα 2008.
