Ιδιαίτερος λόγος τελευταία για το πιθανό υπόβαθρο των νοητικών ελλειμμάτων και των ψυχολογικών επιπτώσεων που εμφανίζονται ως αποτέλεσμα της Σκλήρυνση κατά Πλάκας.

Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά τις λεπτομέρειες που αφορούν στα δύο αυτά σύνθετα ζητήματα.

Το υπόβαθρο των νοητικών ελλειμμάτων

Τι μπορεί να προκαλεί όμως τις διάφορες νοητικές δυσχέρειες που συνοδεύουν τη ΣΚΠ;

 

Έχει παρατηρηθεί ότι το αιτιολογικό υπόβαθρο αυτής της νοητικής έκπτωσης, που αρκετές φορές χαρακτηρίζεται ως «κλινικά σιωπηλό», μπορεί να γίνει αξιόπιστα εμφανές μέσα από παραμέτρους της μαγνητικής τομογραφίας (MRI) σε συνδυασμό με την νευροψυχολογική αξιολόγηση των συμπεριφορικών εκδηλώσεων.

Δεν είναι λίγες οι απεικονίσεις που συνδέουν τα ελλείμματα εκτελεστικών λειτουργιών με εκτεταμένες βλάβες της νόσου που καλύπτουν την περιοχή των μετωπιαίων λοβών.

Παρόμοια, έρευνες με λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (fMRI) έχουν δείξει την αυξημένη ενεργοποίηση αμφοτερόπλευρα των μετωπιαίων αλλά και των βρεγματικών λοβών σε δοκιμασίες που αφορούσαν την επίλυση προβλημάτων και την οργάνωση και προγραμματισμό μελλοντικών σχεδίων.

Βέβαια, είναι πολύ πιο συχνές οι αναφορές που υποστηρίζουν την εμφάνιση αυτής της νοητικής δυσλειτουργίας ως απόρροια βλαβών της νόσου που εκτείνονται σε υποφλοιικές δομές και αναφέρεται ότι η παρουσία υποφλοιικής βλάβης είναι και ο καλύτερος προβλεπτικός παράγοντας αυτών των διαταραχών.

Για παράδειγμα, ασθενείς με βλάβες στην υποφλοιική περιοχή (U fibers) είναι πολύ πιο πιθανό να αναπτύξουν προβλήματα επιλεκτικών νοητικών λειτουργιών, όπως ελλείμματα ακουστικής επιλεκτικής προσοχής ή μνήμης, συγκριτικά με ασθενείς που έχουν παρόμοιας έκτασης, αλλά όχι υποφλοιικού είδους βλάβες.

Ωστόσο, αυτή η διχογνωμία σχετικά με το παθολογικό υπόβαθρο οφείλει τις ρίζες της στη δυσκολία που υφίσταται όταν πρέπει να αποδοθούν συγκεκριμένες νοητικές διαταραχές σε εστιακές βλάβες την ίδια στιγμή που η νόσος αφορά εκτεταμένες εγκεφαλικές αλλοιώσεις ή χαρακτηρίζεται από τη συνοδεία οιδημάτων, φλεγμονών και απομυελινώσεων.

Σε αυτό το σημείο δεν πρέπει να παραλειφθούν και οι αναφορές που θέλουν την παρουσία των νοητικών διαταραχών να συνδυάζεται αρκετά συχνά με την εγκεφαλική ατροφία που συνοδεύει τη νόσο.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Rao και τους συνεργάτες του (1985) ατροφία της τρίτης κοιλίας θεωρείται συχνά εκλυτικός παράγοντας εμφάνισης διαταραχών που αφορούν το εύρος της εκμάθησης και της μνημονικής ικανότητας, ενώ άλλες έρευνες αναφέρουν ότι άτομα με ατροφία του μεσολοβίου εμφανίζουν μία πληθώρα νοητικών προβλημάτων που αφορούν την επεξεργασία των πληροφοριών, τη λεκτική ευχέρεια και γενικότερα δοκιμασίες που απαιτούν τη συνεργασία των δύο ημισφαιρίων και ενοχοποιούν για την ελλειμματική επίδοση που σχετίζεται με την εκμάθηση προσώπων και ονομάτων την εγκεφαλική ατροφία του σπληνίου (του οπίσθιου μέρους του μεσολοβίου που συνδέει τους δύο ινιακούς λοβούς).

Τέλος, έχει βρεθεί ότι η αριστερή μετωπιαία ατροφία ευθύνεται για προβλήματα λεκτικής μνήμης, ενώ η δεξιά μετωπιαία ατροφία για χαμηλές επιδόσεις που σχετίζονται με την οπτική ενεργό μνήμη.

Γενικότερα, έχει φανεί ότι μία ραγδαία εξελισσόμενη εγκεφαλική ατροφία που είναι εμφανής από τα αρχικά στάδια της νόσου μπορεί να οδηγήσει και σε νοητική έκπτωση τα αμέσως επόμενα 5 χρόνια!

Ψυχολογικές επιδράσεις της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας

Η συμπεριφορά αφορά τον τρόπο με τον οποίο το άτομο αλληλοεπιδρά με το περιβάλλον και καθορίζεται όχι μόνο από τη νοητική, αλλά και συναισθηματική του κατάσταση.

Είναι σημαντικό, λοιπόν, να αναφέρουμε ότι παρόλο που οι διαταραχές της συμπεριφορά στα νευρολογικά νοσήματα προκύπτουν από βλάβες των εγκεφαλικών περιοχών δεν είναι πάντοτε εύκολο να διευκρινιστεί εάν είναι σε όλες τις περιπτώσεις απόρροια νοητικής ή συναισθηματικής διαταραχής.

Όπως έχουμε αναφέρει, πέραν της νευροψυχολογικής αιτιολογίας πολλές είναι οι μελέτες που συνδέουν αυτή τη νοητική έκπτωση με παράγοντες συναισθηματικής φύσεως, που αρκετά συχνά γίνονται εμφανείς στους ασθενείς με ΣΚΠ και επηρεάζουν τομείς της μνημονικής λειτουργίας ή των εκτελεστικών λειτουργιών που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην καθημερινή λειτουργικότητα.

Για παράδειγμα, η ύπαρξη δυσλειτουργικής σύνδεσης μεταξύ φλοιικών και υποφλοιικών περιοχών που είναι σημαντική για το μεταιχμιακό σύστημα. αλλά και η ενδεχόμενη εγκεφαλική ατροφία συγκεκριμένης φύσεως μπορούν να οδηγήσουν αυτούς τους ασθενείς σε εμφάνιση καταθλιπτικής διαταραχής και αυτή με τη σειρά της να επιτείνει την ανάπτυξη νοητικών δυσχερειών.

Ας δούμε πιο αναλυτικά, όμως, το ψυχολογικό προφίλ αυτών των ατόμων:

Η συναισθηματική επίδραση της ΣΚΠ, με τη συνεχή απειλή των υποτροπών στις περισσότερες περιπτώσεις, μπορεί να είναι καταστροφική για τους πάσχοντες  και τις οικογένειές τους. Η διαταραχή του συναισθήματος είναι συνήθης μεταξύ των ατόμων αυτών.

Σε μια ανασκόπηση μελετών, όπου χρησιμοποιήθηκαν ποικίλες και έγκυρες μέθοδοι μέτρησης, οι Minden και Schiffer δηλώνουν ότι έως και 54% των πασχόντων από ΣΚΠ πάσχουν επίσης από σημαντικού βαθμού καταθλιπτική διαταραχή. Οι ασθενείς αυτοί χαρακτηρίζονται από ευερεθιστότητα, θυμό, ανησυχία, έλλειψη θάρρους, απόσυρση, αδιαφορία ή αίσθημα αυτομομφής.

Κατά κανόνα, η κατάθλιψη στους πάσχοντες από ΣΚΠ είναι μετρίως σοβαρή και επηρεάζει την ικανότητά τους να λειτουργούν στην εργασία τους, καθώς επίσης και στις ενδοοικογενειακές και διαπροσωπικές τους σχέσεις.

Σε δύο μεγάλες Καναδικές κλινικές για τη ΣΚΠ μελετήθηκε η συχνότητα και η σοβαρότητα των συναισθηματικών διαταραχών στους πάσχοντες από τη νόσο.

Από τα αποτελέσματα της ανάλυσης 145 θανάτων που επήλθαν σε μια σειρά 3126 ασθενών με ΣΚΠ, η σχετική συχνότητα θανάτου από αυτοκτονία ήταν 7,5 φορές μεγαλύτερη στους πάσχοντες από ΣΚΠ απ’ ό,τι στο γενικό πληθυσμό του ίδιου ηλικιακού φάσματος.

Αντίθετα, οι σχετικές συχνότητες θανάτου λόγω κακοήθειας και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου ήταν ουσιαστικά ίδιες για τους πάσχοντες από ΣΚΠ και για το γενικό πληθυσμό.

Είσαι Ψυχίατρος, Ψυχολόγος, Διαιτολόγος, Νευρολόγος ή Κοινωνικός Λειτουργός; Το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Εξειδικευμένης Επιμόρφωσης στην Επιστήμη της Ψυχολογίας και Διατροφής (Ψυχο-διαιτολογία): «NUTRITION PROFESSIONAL in PSYCHOLOGY» (N.P.Psy) από τον Κλάδο Σπουδών της Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας σε ενδιαφέρει!

Μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα, προσφέρει τις απαραίτητες γνώσεις των σημείων επαφής των δύο επιστημόνων (Ψυχολογία και Διατροφή) με αποτέλεσμα να δημιουργεί τις προδιαγραφές για την ολιστική αναβάθμιση του επιστημονικού τους αντικειμένου.

Οδηγός Σπουδών: https://bit.ly/spoudes-NPPsy

Πληροφορίες & Εγγραφές: https://elde.gr/programma-epimorfosis-psychologia-diatrofi/