Logodiatrofis.gr
Συνέντευξη

O Διατροφολόγος Δρ. Δημήτρης Γρηγοράκης μας δίνει συμβουλές διατροφής

Ο Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Δρ. Δημήτρης Γρηγοράκης μας δίνει συμβουλές διατροφής.

Σε ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ συνέντευξη που παραχώρησε ο MSc Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Δημήτρης Γρηγοράκης στη Θεοδώρα Τζανή (δημοσιογράφος της Θεσσαλική Press και μέλος της Ομάδας Logodiatrofis.gr), έδωσε συμβουλές διατροφής.

Πόσο καθοριστική για τη μετέπειτα ζωή του ανθρώπου είναι η διαμόρφωση μιας ισορροπημένης διατροφής από τη βρεφική ηλικία κ. Γρηγοράκη;

Η σωστή διατροφή κατά την παιδική ηλικία μπορεί να βοηθήσει στην πλήρη ανάπτυξη των παιδιών, να συμβάλλει στην καλή υγεία τους, στην ευεξία τους και να θέσει τις βάσεις για την απόκτηση σωστών δια βίου διατροφικών συνηθειών.

Η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, η πνευματική διαύγεια, η αποφυγή της παχυσαρκίας και η πρόληψη χρόνιων ασθενειών, όπως του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και των καρδιαγγειακών νοσημάτων, είναι κάποια από τα επακόλουθα οφέλη ενός ισορροπημένου και υγιεινού τρόπου διατροφής.

Ποια είναι η άποψη σας για τα παιδικά σκευάσματα διατροφής και τι θα πρέπει να προσέχουν οι γονείς;

Τα παιδιά ειδικά σε περιόδους έντονων μαθημάτων και σχολικών εξετάσεων έχουν ανάγκη από όσο το δυνατόν περισσότερη επάρκεια θρεπτικών συστατικών.

Η ισορροπημένη διατροφή εφοδιάζει τον παιδικό οργανισμό με ενέργεια, βιταμίνες και μέταλλα που βοηθούν στην αυτοσυγκέντρωση, στη λειτουργία της μνήμης και την πνευματική διαύγεια.

Οι μαθητές σε περιόδους εξετάσεων εμφανίζουν αυξημένες ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά και πολλές φορές δεν είναι δυνατόν αυτές να καλυφθούν αποκλειστικά και μόνο μέσα από τη διατροφή.

Τα τελευταία χρόνια, επίσης, παρατηρείται ότι οι διατροφικές συνήθειες των παιδιών και των εφήβων είναι πολύ φτωχές σε θρεπτικές ουσίες.

Έτσι, πολλά παιδιά, δυστυχώς, δεν καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά, τρόφιμα τα οποία είναι πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, και προτιμούν να διατρέφονται με πρόχειρο φαγητό και σνακ πλούσια σε λίπος, ζάχαρη και αλάτι.

Στην πράξη, επομένως, παρουσιάζονται συχνά προβλήματα έλλειψης ή οριακών τιμών σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.

Οι ελλείψεις αυτές μπορούν να προκαλέσουν τα συμπτώματα ατονίας, μειωμένης ενεργητικότητας, κακής διάθεσης, υπνηλίας, αλλά και μειωμένης απόδοσης.

Κ.Γρηγορακη η παιδική παχυσαρκία εμφανίζεται στα πρώτα έτη της ζωής του ανθρώπου; Μπορεί να είναι κληρονομική;

Από τους πλέον ισχυρούς παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης παιδικής παχυσαρκίας αποτελούν οι υπέρβαροι γονείς. Η γονική παχυσαρκία (και κυρίως η μητρική) σε πολλές περιπτώσεις είναι υπεύθυνη για την παιδική παχυσαρκία.

Ο τρόπος μεταβίβασης του φαινότυπου του αυξημένου βάρους από το γονέα στο παιδί είναι βέβαιο ότι εξαρτάται από ποικίλους παράγοντες.

Μελέτες που έγιναν σε δίδυμα αποδεικνύουν ότι υπάρχει μία ισχυρή γενετική προδιάθεση για την απόκτηση βάρους. Αντίθετα, μελέτες υιοθεσίας διαπίστωσαν ότι υπάρχει μία μέτρια επίδραση της οικογένειας που μοιράζεται το ίδιο περιβάλλον στον καθορισμό των διατροφικών συνηθειών.

Γι’ αυτό η γενετική ομοιότητα προφανώς εξηγεί ένα μεγάλο μέρος της επίδρασης της οικογένειας, αλλά υπάρχει επίσης και ένας αριθμός περιβαλλοντολογικών εκθέσεων που θα μπορούσε να επηρεάζει τα παιδιά υπέρβαρων μητέρων.

Οι διάφορες περιβαλλοντολογικές εκθέσεις περιλαμβάνουν τον υπερσιτισμό και την ανεπαρκή σίτιση στην περίοδο της κύησης, τη σύντομη διάρκεια του θηλασμού και την έλλειψη ουσιαστικής προσοχής στο θέμα της διατροφής των παιδιών από τις υπέρβαρες μητέρες. Και αυτό ισχύει περισσότερο για τις γυναίκες με χαμηλό επίπεδο.

Φαίνεται ότι το περιβάλλον που συνδέεται με χαμηλότερο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο συντελεί περισσότερο στην έκφραση γονιδίων που συνδέονται με την προδιάθεση για παχυσαρκία βάρους.

Αντίθετα, το υψηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο πολλές φορές μπορεί να αντιστρέφει την τάση που δημιουργεί η γενετική προδιάθεση.

Σε ποια ηλικία θα πρέπει ν αρχίσουμε να δίνουμε στα παιδιά γλυκά;

Η σωστή και ισορροπημένη διατροφή αποτελεί προϋπόθεση για την υγεία, αλλά και για τη σωστή πνευματική και σωματική ανάπτυξη των παιδιών.

Τα γλυκά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και κορεσμένο (κακό) λίπος. Ωστόσο, είναι σημαντικό να μάθει το παιδί σε νέες γλυκές γεύσεις χωρίς πολλές θερμίδες και λιπαρά, αλλά ταυτόχρονα πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά.

Αν τα γλυκά που συνήθως επιλέγει είναι πάστα, τσουρέκι, σοκολάτες, κρουασάν, καραμέλες και παγωτά αντικαταστήστε τα με κάποια από τις ακόλουθες επιλογές:

  • Αντί για το κλασικό παγωτό προτιμήστε γρανίτα, παγωτό σορμπέ ή παγωτό γιαούρτι με ξηρούς καρπούς και φρούτα
  • Μια δροσερή φρουτοσαλάτα με ποικιλία φρούτων μέλι, κανέλα και ξηρούς καρπούς
  • Ζελέ με φρέσκα φρούτα
  • Γιαούρτι με φρούτα και μέλι ή μαρμελάδα ή ξηρούς καρπούς ή γλυκό κουταλιού
  • Δημητριακά ολικής αλέσεως με γάλα χαμηλό σε λιπαρά (1,5-2%)
  • Μπάρα δημητριακών ολικής αλέσεως με φρούτα ή με σοκολάτα
  • 1 κομμάτι σοκολάτα υγείας ή παστέλι
  • Αποξηραμένα φρούτα
  • Σοκολάτα ρόφημα αναμεμιγμένη με κρύο ή ζεστό γάλα 1,5%
  • 1 μπολ σπιτικό ρυζόγαλο
  • 1 κομμάτι σπιτικό κέικ με λίγη ζάχαρη, ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς και σταφίδες
  • Μιλκ– σέικ από γάλα 1,5% αναμεμειγμένο με φρούτα, λίγο μέλι και κακάο
  • 3-4 μπισκότα τύπου πτι-μπερ ολικής αλέσεως

Υπάρχουν τροφές που βοηθούν στη συγκέντρωση, τη μελέτη και την αποστήθιση χωρίς να επιβαρύνουν τον οργανισμό των μαθητών με επιπλέον θερμίδες;

Μια ισορροπημένη διατροφή αποτελεί σημαντικό καύσιμο είτε για το σώμα είτε για το μυαλό.

Και ναι, η διατροφή μπορεί να επηρεάσει τη διάθεσή και την αντοχή του παιδιού σας.

Μια έντονη κατάσταση λόγω των εντατικών υποχρεώσεων μπορεί να επηρεάσει τον παιδικό οργανισμό και τις διατροφικές του συνήθειες παιδιού με διάφορους τρόπους.

Η αύξηση της αδρεναλίνης, η οποία προκαλείται από το στρες και το άγχος, μπορεί να οδηγήσει ορισμένα παιδιά στην υπερβολική κατανάλωση τροφής ή και το αντίθετο. Μελέτες έχουν δείξει ότι άτομα κάτω από πίεση συνήθως καταφεύγουν στο φαγητό.

Δημητρης Γρηγορακης: Τα θρεπτικά συστατικά που «ηρεμούν» τα παιδιά

Πρωτεΐνες

Με την κατανάλωση πρωτεϊνών αυξάνεται η τυροσίνη, ένα αμινοξύ που έχει θετική επίδραση στη ψυχολογία των παιδιών. Τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνες είναι τα αυγά, τα γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, το ψάρι, η γαλοπούλα, το κοτόπουλο, το μοσχάρι.

Υδατάνθρακες

Η κατανάλωση υδατανθράκων συνδέεται με την έκκριση τρυπτοφάνης, ένα αμινοξύ που μετατρέπεται σε σεροτονίνη. Η σεροτονίνη συμμετέχει στην καταπολέμηση της κακής ψυχολογίας και του άγχους. Τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες είναι τα δημητριακά / ζυμαρικά ολικής άλεσης, το πολύσπορο ψωμί, το καστανό / αναποφλοίωτο ρύζι, οι πατάτες, οι ρυζογκοφρέτες και τα φρούτα. Τα συγκεκριμένα τρόφιμα παρέχουν ενέργεια για μεγάλο διάστημα και έχουν ισχυρή επίδραση κατά του άγχους που δημιουργούν στα παιδιά οι αυξημένες σχολικές υποχρεώσεις.

Μαγνήσιο

Το μαγνήσιο είναι απαραίτητο για πολλές λειτουργίες του σώματος. Μία από αυτές είναι και η διατήρηση του νευρικού και μυϊκού συστήματος. Η έλλειψη μαγνησίου εντείνει το στρες. Σε περιόδους άγχους και κούρασης ενισχύστε τη διατροφή του παιδιού σας με μαγνήσιο, ενεργεί ως παράγοντας χαλάρωσης. Τρόφιμα που μπορείτε να το παροτρύνετε να καταναλώνει είναι οι ξηροί καρποί, τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, οι φακές, το κακάο, τα γαλακτοκομικά, το κόκκινο κρέας και τα μήλα.

Βιταμίνες του συμπλέγματος Β

Η έλλειψη των βιταμινών της ομάδας Β μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση, κατάθλιψη, αδυναμία συγκέντρωσης και απώλεια μνήμης. Γι’ αυτό να συμβουλέψτε το παιδί σας να καταναλώνει καθημερινά τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Σπανάκι, καρύδια, μπανάνες, αβοκάντο και πουλερικά είναι πλούσια σε βιταμίνη Β6. Συκώτι κοτόπουλου, σκουμπρί, ρέγκα, αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα παρέχουν βιταμίνη Β12, η οποία ενισχύει το νευρικό σύστημα. Η Β2 αναστέλλει την ορμόνη του στρες (κορτιζόλη) και βρίσκεται στο γιαούρτι, στα αυγά, στα μανιτάρια και στα προϊόντα ολικής άλεσης.

Απαραίτητα λιπαρά οξέα

Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα πρέπει να λαμβάνονται μέσω της διατροφής διότι δεν μπορούν να παραχθούν από το ανθρώπινο σώμα. Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα είναι πολυακόρεστα λίπη που εντοπίζονται σε μερικά φυτά, όπως στο ηλιοτρόπιο, στο νυχτολούλουδο και το λιναρόσπορο, καθώς επίσης και στα ψάρια. Υπάρχουν διάφορες ομάδες πολυακόρεστων λιπαρών οξέων:

  • Ωμέγα-3 από τα ιχθυέλαια και το λιναρόσπορο,
  • Ωμέγα-6 από το νυχτολούλουδο, το ηλιοτρόπιο, το ηλιέλαιο κ.α. και
  • Ωμέγα-9 από την ελιά και το λιναρόσπορο.

Τα Ωμέγα-3 και Ωμέγα-6 λιπαρά οξέα παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών και μπορούν να βοηθήσουν στην αυτοσυγκέντρωσης τους και επομένως στην ικανότητα μάθησης.

Πρόσφατες μελέτες, στις οποίες χορηγήθηκε συμπλήρωμα με Ωμέγα-3 σε παιδιά, έδειξαν ότι αυτά τα παιδιά εμφάνισαν αξιοσημείωτη βελτίωση στην ανάγνωση, στη συγκέντρωση και στην ικανότητα μάθησης.

Ένα σημαντικό ποσοστό (περίπου 70%) της ουσίας του νευρικού ιστού (μυελίνη) αποτελείται από Ωμέγα-3.

Η μειωμένη λήψη αυτών μπορεί να συνδέεται με χαμηλό IQ, κατάθλιψη, μειωμένη πνευματική λειτουργία, νευρικότητα, αυτισμό, δυσλεξία και άλλες διαταραχές.

Έρευνες δείχνουν ότι η χορήγηση Ωμέγα-3 και Ωμέγα-6 λιπαρών οξέων μπορεί να βελτιώσει την ικανότητα ενός παιδιού να σκέφτεται λογικά και μπορεί να προάγει την ξεκάθαρη σκέψη για την επίλυση προβλημάτων και έτσι να αυξήσει το σκορ στο τεστ IQ.

Βιταμίνη C

Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης C μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της κορτιζόλης στον οργανισμό και να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Πηγές πλούσιες σε βιταμίνη C είναι το ακτινίδιο, το πορτοκάλι, το λεμόνι, οι πιπεριές, το μπρόκολο.

Ασβέστιο

Το ασβέστιο είναι ένα μέταλλο απαραίτητο για τη λειτουργία του νευρικού συστήματος. Πηγές ασβεστίου είναι το γάλα, το γιαούρτι, το τυρί.

Νιασίνη

Η νιασίνη συμβάλει στην καλή υγεία των νεύρων και μπορεί να καταπολεμά τις αϋπνίες λόγω άγχους. Μπορείτε να την βρείτε στο κρέας, τα πουλερικά, τα όσπρια και τα δημητριακά ολικής άλεσης.

Σοκολάτα: Η αγαπημένη των παιδιών!

Στην κορυφή του καταλόγου με τα τρόφιμα που καταναλώνονται περισσότερο από κάθε άλλο είναι η σοκολάτα.

Η κατανάλωση σοκολάτας βοηθάει στην αντιμετώπιση της σωματική κούρασης και της ατονίας, δίνει ένα ευχάριστο συναίσθημα ευφορίας και χαλαρώνει το παιδί.

Η σεροτονίνη, η τρυπτοφάνη και η φαινυλεθυλαμίνη, καθώς και το μαγνήσιο είναι συστατικά που συμμετέχουν στην παραγωγή ορμονών που είναι υπεύθυνες για την έκκριση ορμονών με αντικαταθλιπτική δράση.

Επομένως, τα υπερκινητικά παιδιά μπορούν να καταναλώνουν σοκολάτα με μέτρο!

Ξηροί καρποί: Για καλή διάθεση!

Τα καρύδια είναι πλούσια σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β και Ε. Επιπλέον, περιέχουν πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που προστατεύουν την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία.

Τα αμύγδαλα περιέχουν ψευδάργυρο και βιταμίνη Β12, δύο θρεπτικά συστατικά για τη διατήρηση μια ισορροπημένης διάθεσης.

Οι ηλιόσποροι περιέχουν φυλλικό οξύ, το οποίο βοηθά στην παραγωγή ντοπαμίνης μια ουσία που αυξάνει τη διάθεση

Σπανάκι: Για χαλάρωση!

Το σπανάκι περιέχει μαγνήσιο και σίδηρο, το οποίο συμβάλλει στην αύξηση της χαλάρωσης, στη μείωση της έντασης και ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση.

Είναι πολύ καλό για τη σωστή λειτουργία του εντέρου. Οι αντιοξειδωτικές του ιδιότητες, καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες.

Αβοκάντο: Για να μειώσετε την «ένταση» τους!

Το αβοκάντο είναι καλή πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων και καλίου.

Η κατανάλωση αβοκάντο αποτελεί μια αρκετά καλή επιλογή ώστε να μειώσετε την «ένταση» ενός παιδιού.

Ψάρια: Τα αγχολυτικά!

Τα ψάρια που περιέχουν ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, όπως ο σολομός και ο τόνος, μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα σεροτονίνης στο αίμα και να περιορίσουν την παραγωγή της «ορμόνης του άγχους» δηλαδή της κορτιζόλης, αλλά και της αδρεναλίνης.

Βαλσαμόχορτο: Για καλή διάθεση!

Έχει χρησιμοποιηθεί με μεγάλη επιτυχία σε παιδιά με έντονο στρες και κατάθλιψη.

Έρευνες έχουν αναδείξει ότι βοηθάει στα ήπια συμπτώματα του άγχους και της κατάθλιψης, τροφοδοτώντας με ενέργεια τον οργανισμό.

Βαλεριάνα: Για ηρεμία!

Η βαλεριάνα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε παιδιά που υποφέρουν από άγχος και συχνά έχουν κακή διάθεση.

Η ρίζα του φυτού περιέχει διάφορα στοιχεία, όπως αιθέρια έλαια που ενεργούν καταπραϋντικά στο νευρικό σύστημα.

Νερό: Για ενυδάτωση!

Η αφυδάτωση μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση και ατονία, με αποτέλεσμα αυτό να προκαλεί αυξημένη ένταση στο παιδί.

Τροφές και συνήθειες που δημιουργούν υπερένταση στα παιδιά

Ζάχαρη

Η υψηλή κατανάλωση ζάχαρης αυξάνει τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα. Αυτό επηρεάζει τα επινεφρίδια, τα οποία ρυθμίζουν τις ορμόνες του στρες.

Ανορθόδοξες Δίαιτες

Πολλές αυτό αυτές τις δίαιτες είναι πολύ φτωχές σε υδατάνθρακες. Η έλλειψη υδατανθράκων από το καθημερινό διαιτολόγιο έχει ως συνέπεια τη μειωμένη παραγωγή σεροτοτίνης, με αποτέλεσμα το παιδί σας να παρουσιάζει άγχος, εκνευρισμό, κατάθλιψη.

Η παράλειψη γευμάτων

Βασική αρχή για την αντιμετώπιση των νευρικών και αγχωτικών παιδιών είναι να καταναλώνουν μικρά γεύματα μέσα στην ημέρα και οι λόγοι είναι οι εξής:

  1. Σταθεροποίηση των επιπέδων ινσουλίνης και γλυκόζης.
  2. Έλεγχος του αισθήματος πείνας και κορεσμού.

Μετά την οικογένεια ποιες ενέργειες κρίνεται αναγκαίο να λάβει η Πολιτεία έτσι ώστε η Υγιεινή διατροφή να προβάλλεται περισσότερο στα σχολεία;

Το πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας οφείλεται σε πολυπαραγοντικά αίτια τόσο γενετικά, όσο και περιβαλλοντικά (συνήθεις διατροφής, τρόπος ζωής κλπ).

Ταυτόχρονα, η παιδική παχυσαρκία αποτελεί ένα μείζον ζήτημα της ελληνικής πραγματικότητας, με τα ελληνόπουλα να κατέχουν μία από τις υψηλότερες θέσεις στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο χάρτη της παιδικής παχυσαρκίας.

Το γεγονός αυτό υποδηλώνει μία θλιβερή κατάσταση για τα παιδιά ενός λαού που δίδαξε τις αρχές τις διατροφής σε όλο τον πλανήτη.

Η λανθασμένη διατροφή που σήμερα ακολουθούν τα παιδιά, η επιμονή των γονέων και των παππούδων για διατροφική υπερκατανάλωση, η καθιστική ζωή, οι ατελείωτες ώρες που δαπανούν στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και στην τηλεόραση, αλλά και οι αυξημένες σχολικές υποχρεώσεις που δεν επιτρέπουν χρόνο για παιχνίδι, δημιουργούν όλες εκείνες τις προϋποθέσεις για τις ανεξέλεγκτες διαστάσεις που λαμβάνει το φαινόμενο της παιδικής παχυσαρκίας.

Τα χαρακτηριστικά αυτά σε συνδυασμό με τη γενετική προδιάθεση που φέρουν ορισμένα παιδιά που προέρχονται από παχύσαρκους γονείς αναδεικνύουν ένα πρόβλημα που παίρνει διαστάσεις εθνικής επιδημίας.

Το σημαντικό αυτό πρόβλημα που απαιτεί άμεση λύση εδώ και τώρα.

Προς την κατεύθυνση αυτή, θα πρέπει να προτείνονται αποτελεσματικές στρατηγικές διατροφής και φυσικής δραστηριότητας για την πρόληψη και την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου.

Σημαντική προτεραιότητα όλων μας θα πρέπει να είναι η ενθάρρυνση των παιδιών στο να υιοθετήσουν ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής και έναν περισσότερο ενεργό τρόπο ζωής.

Ανεξάρτητα από το βαθμό που μπορεί να απασχολεί το θέμα κάθε ελληνική οικογένεια, θα πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένη ώστε να αποτρέπει συμπεριφορές που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μία ανεπιθύμητη αύξηση βάρους.

Γονείς, εκπαιδευτικοί και πολιτεία θα πρέπει άμεσα να αναλάβουν δράση…

Θα πρέπει πάντα να θυμάστε ότι είναι πολύ πιο εύκολο να διαμορφωθεί εξαρχής μια σωστή διατροφική συμπεριφορά παρά αργότερα να γίνει προσπάθεια να διορθωθεί μια ήδη λανθασμένη!

Πρόσφατα κυκλοφόρησε το νέο σας βιβλίο ”ΝΑΙ στη σωστή διατροφή, ΟΧΙ στην παιδική παχυσαρκία”. Μιλήστε μας για αυτή σας την πρωτοβουλία.

Έχω την τύχη και την τιμή να υπηρετώ με απόλυτη συνέπεια το χώρο της επιστήμης της διατροφής και διαιτολογίας περισσότερα από 25 χρόνια.

Στο διάστημα αυτό ένα από τα κύρια θέματα που αντιμετώπισα ήταν η επαφή μου με τα παιδιά, αναφορικά με το ζήτημα της διαχείρισης της διατροφής τους.

Αυτό συνέβη τόσο κατά τη δραστηριοποίηση μου στη Διαιτολογική Μονάδα την οποία διατηρώ όλα αυτά τα χρόνια, όσο και για τις ανάγκες της διδακτορικής μου διατριβής που έχει ως θέμα το συγκεκριμένο αντικείμενο.

Επιπλέον, η συμμετοχή μου ως επιστημονικού συνεργάτη του Χαροκοπείου πανεπιστημίου στο αντικείμενο της «διατροφικής αξιολόγησης των παιδιών» ανέδειξε περίτρανα τις διαστάσεις ενός προβλήματος που λαμβάνει τη μορφή μίας εθνικής επιδημίας.

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ως επιστήμονα αναφέρεται ότι τα ελληνόπουλα είναι τα «πλέον παχύσαρκα παιδιά την Ευρώπη!».

Αυτό είναι φυσικά εν μέρει αλήθεια με δεδομένο ότι πράγματι τα παιδιά από την Ελλάδα κατέχουν μία από τις υψηλότερες θέσεις στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια κατάταξη της παιδικής παχυσαρκίας.

Το γεγονός αυτό σκιαγραφεί εδώ και χρόνια μία ζοφερή πραγματικότητα για μία χώρα κι ένα λαό που αν μη τι άλλο δίδαξε τις αρχές τις διατροφής σε ολόκληρο τον κόσμο.

Θέλεις η κακή («δυτικοποιημένη») διατροφή που σήμερα ακολουθούν τα παιδιά, θέλεις το λεγόμενο «κατοχικό σύνδρομο» των γονέων και των παππούδων, θέλεις η καθιστική ζωή και οι ατελείωτες ώρες που δαπανούν τα παιδιά μπροστά στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και στην τηλεόραση, αλλά και οι αυξημένες σχολικές τους υποχρεώσεις που δεν τους επιτρέπουν να διαθέτουν χρόνο για παιχνίδι, δημιουργούν όλες εκείνες τις συνθήκες που ευνοούν την ανεξέλεγκτη αύξηση του σωματικού τους βάρους.

Με δεδομένο ότι προέρχομαι από μία γενιά που ως παιδιά διαθέταμε αρκετό χρόνο για παιχνίδι στις διάφορες αλάνες τις Αθήνας, διαπιστώνω με οδύνη τη σημερινή θλιβερή πραγματικότητα που διέπει τον παιδικό τρόπο ζωής.

Πολλές φορές αναρωτιέμαι πιο είναι πραγματικά το μέλλον των σημερινών παιδιών, αναφορικά με το σωματικό τους βάρους στην ενήλικη ζωή. Ο λόγος είναι απλός: ένα υπέρβαρο ή/και παχύσαρκο παιδί αποτελεί κατά κανόνα έναν παχύσαρκο και «προβληματικό» ενήλικο.

Εάν η δική μου η γενιά (40-50άρηδες) σιγά – σιγά αναπτύσσει παχυσαρκία με την πάροδο της ηλικίας, αν και προέρχεται από ένα περιβάλλον παιδικών χρόνων με βιώματα αυξημένης φυσικής δραστηριότητας, τι θα συμβεί με τα σημερινά παιδιά που μαθαίνουν από μικρά σε έναν απόλυτα καθιστικό τρόπο ζωής;

Το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο αν σκεφτεί κανείς ότι πολλά από αυτά θα διαθέτουν «επιβαρημένα» γονίδια παχυσαρκίας, τα οποία θα τους τα έχουν μεταφέρει οι ίδιοι οι γονείς τους.

Πράγματι στην Ελλάδα του ’60 πολλοί λίγοι ενήλικες ήταν αυτοί που έφεραν το πρόβλημα της παχυσαρκίας. Επομένως ήταν πολύ δύσκολο να μεταφερθούν «γονίδια παχυσαρκίας» στους απογόνους τους.

Με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου όλο και περισσότεροι ενήλικες ανέπτυξαν παχυσαρκία και όπως είναι φυσικό μεταφέρουν τα «προβληματικά» γονίδια στα παιδιά τους.

Με το σκεπτικό αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι δραματικές διαστάσεις που λαμβάνει το πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα οφείλονται σε πολυπαραγοντικά αίτια τόσο γενετικά, όσο και περιβαλλοντικά (συνήθεις διατροφής, τρόπος ζωής κλπ).

Η παιδική παχυσαρκία απειλεί τον ελληνικό πληθυσμό και αποτελεί ένα πρόβλημα που απαιτεί άμεση λύση εδώ και τώρα. Προς την κατεύθυνση αυτή φιλοδοξεί να συμβάλλει το βιβλίο μου ”ΝΑΙ στη σωστή διατροφή, ΟΧΙ στην παιδική παχυσαρκία”.

Αναλύει το πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας διεξοδικά και σε πρώτη φάση προσπαθεί να διερευνήσει τα αίτια αυτού του φαινομένου.

Είναι αυτονόητο ότι για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά ένα πρόβλημα θα πρέπει πρώτα απ΄ όλα να αναλυθούν τα αίτια που οδηγούν σε αυτό.

Αυτή ακριβώς η συνθήκη αποτέλεσε τον οδηγό στην προσπάθεια μου να προτείνω αποτελεσματικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος.

Έτσι στο δεύτερο μέρος του βιβλίου παρατίθενται λύσεις διατροφής και φυσικής δραστηριότητας, προκειμένου τα παιδιά και οι γονείς τους να έχουν στη διάθεση τους έναν απόλυτο οδηγό πρόληψης και αντιμετώπισης της παιδικής παχυσαρκίας.

Όμως, θέλω να πιστεύω ότι το βιβλίο αυτό θα αποτελέσει κι ένα πολύ χρήσιμο βοήθημα για τους συναδέλφους διαιτολόγους – διατροφολόγους, αλλά και ευρύτερα για όλους τους επαγγελματίες της υγείας που ασχολούνται με τη διαχείριση αυτού του προβλήματος, μιας και τα στοιχεία που παραθέτει είναι απόλυτα τεκμηριωμένα από τη σύγχρονη επιστημονική βιβλιογραφία.

Έχω την ελπίδα ότι το σύγγραμμα αυτό πραγματικά ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του αναγνωστικού κοινού για μία εμπεριστατωμένη προσέγγιση του ζητήματος τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο!

Τι κινδύνους κρύβουν οι λεγόμενες δίαιτες ”εξπρές” που κάνουν κάθε χρόνο την εμφάνιση τους λίγο πριν το καλοκαίρι και οι οποίες υπόσχονται σημαντική απώλεια βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα;

Είναι φυσικό, όσο πλησιάζει το καλοκαίρι να επικρατεί ένα ιδιαίτερο άγχος για τη σωματική μας εμφάνιση και ιδιαίτερα για τα επίπεδα του βάρους μας.

Ωστόσο, δε θα πρέπει να καταφεύγουμε σε «εύκολες λύσεις», μιας και θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι το εγχείρημα της μείωσης του βάρους αποτελεί μια δύσκολη προσπάθεια και φυσικά ακόμα πιο δύσκολο έργο είναι η διατήρησή του.

Αυτό σημαίνει ότι η διαμόρφωση σωστών συνηθειών διατροφής θα πρέπει να αποτελεί τον ουσιαστικό στόχο της κάθε προσπάθειας ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα.

Στην πράξη, η έννοια της «σωστής διατροφής» περιλαμβάνει την αποφυγή κατανάλωσης βλαβερών τροφίμων και αντίθετα την πρόσληψη όλων εκείνων των περιεκτικών τροφών που αναβαθμίζουν την υγείας μας.

Κάθε δίαιτα που αποκλίνει από τις επιστημονικές αντιλήψεις και τις συστάσεις των διεθνών επιστημονικών οργανισμών θα πρέπει να αποφεύγεται.

Οι δίαιτες που στερούνται επιστημονικής τεκμηρίωσης μπορούν να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα τόσο σε βιολογικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο. Συμπληρώματα ή σκευάσματα που υπόσχονται απώλεια βάρους επιφέρουν εσφαλμένη αντίληψη για την ορθή μεθοδολογία που διέπει την αρχή της απώλειας βάρους.

Η αρχή αυτή δεν είναι άλλη από την παραδοχή ότι: «Κανένα μακροπρόθεσμο θετικό αποτέλεσμα δεν μπορεί να υπάρξει στην επίλυση του προβλήματος της παχυσαρκίας, εάν δε μεταβληθεί ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τη διατροφή μας.

Η εκμάθηση του σωστού τρόπου διατροφής και η υιοθέτηση ισορροπημένης διαιτητικής συμπεριφοράς πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό μας μέλημα! Πάνω από όλα θα πρέπει να μάθουμε να τρώμε!!!».

Επιπλέον, όπως σας ανέφερα, συμπληρώματα ή σκευάσματα αμφίβολής προέλευσης που υπόσχονται απώλεια βάρους, είναι δυνατόν να επιφέρουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και μπορούν να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα, βιολογικά και μεταβολικά!

Θεωρώ πως υπάρχουν κάποιοι απλοί και βασικοί κανόνες προκειμένου να ακολουθούμε ένα ισορροπημένο ημερήσιο πρόγραμμα διατροφής. Συνοπτικά θα πρέπει:

  1. Να καταναλώνουμε περισσότερα Φρούτα, λαχανικά, όσπρια και ξηρούς καρπούς. Οι συγκεκριμένες τροφές είναι ανώτατης βιολογικής αξίας που προστατεύουν σε υψηλό βαθμό την ανθρώπινη υγεία.
  2. Να τρώμε λιγότερο κρέας, ζωικά λιπαρά και τυποποιημένα τρόφιμα.
  3. Να πραγματοποιούμε συχνά και μικρά γεύματα
  4. Να αξιοποιήσουμε στο έπακρο το μοναδικό πλούτο της ελληνικής φύσης και την ιδιαίτερη τύχη να ζούμε σε μία χώρα η οποία γέννησε όχι μόνο τον πολιτισμό, αλλά και τις διατροφικές αξίες!

Μην ξεχνάμε πως η έννοια της «διατροφής» αναφέρεται στο σύνολο των τροφικών συνηθειών που μας χαρακτηρίζουν.

Σε κάθε περίπτωση, η ισορροπημένη διατροφή που βασίζεται στην πρόσληψη τροφίμων σημαντικής βιολογικής αξίας πλούσιων σε αντιοξειδωτικές ουσίες και με υψηλή περιεκτικότητα σε μονάδες Orac, αποτελεί το σημαντικότερο μέτρο και το απόλυτο μέσο για την επίτευξη μιας καλύτερης υγείας!

Πως μπορούμε να αποφύγουμε την αφυδάτωση του οργανισμού κατά τους καλοκαιρινούς μήνες;

Η διατήρηση της σωστής λειτουργίας του οργανισμού εξασφαλίζεται όχι μόνο από την ισορροπημένη πρόσληψη θρεπτικών ουσιών αλλά και εκείνη των υγρών. Ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες, η ανάγκη για επαρκή πρόσληψη νερού αυξάνεται, μιας και η έντονη εφίδρωση μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση.

Η αφυδάτωση προκύπτει όταν η πρόσληψη υγρών είναι μικρότερη από την απώλεια τους και αποτελεί μία κατάσταση ιδιαίτερα απειλητική για τη ζωή, εφόσον η ροή αίματος προς ζωτικά όργανα (καρδιά, εγκέφαλος, μύες) μειώνεται και κατά συνέπεια η σωστή λειτουργία τους παρεμποδίζεται.

Σημαντικό διαγνωστικό κριτήριο για την αφυδάτωση αποτελεί το χρώμα των ούρων: Όσο περισσότερα υγρά πίνουμε τόσο πιο ανοικτό είναι το χρώμα των ούρων. Αντίθετα, σε περιπτώσεις μειωμένης πρόσληψης υγρών και στην αφυδάτωση, τα ούρα έχουν ένα πολύ σκούρο κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα.

Επιπρόσθετα, ο κίνδυνος για αφυδάτωση είναι ιδιαίτερα αυξημένος στους ηλικιωμένους, μιας και με την πάροδο της ηλικίας, η ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί το ισοζύγιο του νερού μειώνεται, ενώ αντίθετα παρατηρούνται μεγαλύτερες απώλειες νερού, από τα ούρα και την εφίδρωση.

Επιπλέον, οι ηλικιωμένοι αποτελούν πιο ευαίσθητη ομάδα για αφυδάτωση λόγω του ότι δε νιώθουν τόσο έγκαιρα τη δίψα, συγκριτικά με τους νεότερους.

Παρόμοια με τους ηλικιωμένους, και οι αθλητές διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο για αφυδάτωση κατά το καλοκαίρι, εφόσον η έντονη κινητικότητά τους οδηγεί σε μεγάλες απώλειες ιδρώτα.

Κατά συνέπεια, σε περίπτωση που η πρόσληψη υγρών δεν είναι η ενδεικνυόμενη, η θερμοκρασία σώματος αυξάνεται δραματικά και μπορεί να οδηγήσει σε υπερθερμία και θερμικό τραυματισμό.

Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι η αφυδάτωση εγκυμονεί ιδιαίτερους κινδύνους για την υγεία και η πρόληψή της είναι απαραίτητη.

Οι βασικές οδηγίες για την πρόληψη της αφυδάτωσης συνοψίζονται στις παρακάτω:

  • Αυξήστε την καθημερινή κατανάλωση υγρών, πίνοντας τουλάχιστον 1.5 λίτρο νερού, χυμούς φρούτων και γάλα.
  • Αποφύγετε και τα αλκοολούχα ποτά, μιας και έχουν διουρητική δράση.
  • Καταναλώστε τρόφιμα πλούσια σε νερό όπως καρπούζι, πεπόνι, καρότα, μαρούλι, ντομάτα, μπρόκολο, μήλα, πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ και γιαούρτι!
  • Προσθέστε αλάτι στο φαγητό σας και καταναλώστε αλμυρά σνακ, έτσι ώστε να αναπληρώσετε τις απώλειες ηλεκτρολυτών από τον ιδρώτα.
  • Αποφύγετε τρόφιμα πλούσια σε λιπαρά (γλυκά, κόκκινα κρέατα, σάλτσες, τηγανιτά).

Τέλος, πάνω από όλα θα πρέπει να θυμάστε ότι δεν πίνετε νερό μόνο όταν διψάτε μιας και τότε ο οργανισμός έχει ήδη αφυδατωθεί!!!

Τα φρούτα είναι αγαπημένο επιδόρπιο το καλοκαίρι. Η συνήθεια να τα συνοδεύουμε με ζάχαρη μπορεί να αλλοιώσει τα θρεπτικά τους συστατικά;

Τα Φρούτα Χαρακτηρίζονται από την αφθονία τους σε βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες και δεν περιέχουν καθόλου λίπος.

Έτσι χαρίζουν στα παιδιά λαμπερό δέρμα, κάνουν πιο δυνατό τον οργανισμό απέναντι σε ιώσεις, κρυολογήματα και καταπολεμούν τη δυσκοιλιότητα. Βιταμίνες C και Κ, φυλλικό οξύ, κάλιο και πολλά – πολλά αντιοξειδωτικά αποτελούν τα ιδιαίτερα θρεπτικά συστατικά που προσλαμβάνονται από τα σπουδαία αυτά τρόφιμα και τροφοδοτούν τον οργανισμό.

Επίσης, τα φρούτα με τα φυσικά σάκχαρα που περιέχουν βοηθούν ώστε να μην καταναλώνονται πολλά γλυκά και άλλα τρόφιμα πλούσια σε λίπος και ζάχαρη. Καθημερινά θα πρέπει να καταναλώνουμε τουλάχιστον 5 μερίδες.

Η προσθήκη ζάχαρης δεν αλλοιώνει τη θρεπτική περιεκτικότητα των φρούτων, ωστόσο επαυξάνει τις προσλαμβανόμενες θερμίδες, αλλά και τους απλούς υδατάνθρακες και έτσι καλό θα είναι να αποφεύγεται.

Οι χορτοφάγοι δέχονται ανελλιπώς έναν καταιγισμό προειδοποιήσεων ότι δεν λαμβάνουν τις απαραίτητες ποσότητες πρωτεϊνών. Κατά τη δική σας άποψη πόσο θρεπτικό και υγιεινό είναι να τρέφεται κάποιος με προϊόντα αποκλειστικά και μόνο φυτικής προέλευσης;

Τα Θαλασσινά είναι πλούσια σε πρωτεΐνες εφάμιλλης αξίας με αυτές του κρέατος . Επίσης, ψωμί και ζυμαρικά ολικής αλέσεως, καστανό ρύζι, ξηροί καρποί και ελιές, προσφέρουν άφθονες φυτικές ίνες, αλλά και τις απαραίτητες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.

Οι πρωτεΐνες των δημητριακών, οσπρίων και σόγιας είναι καλής βιολογικής ποιότητας που αυξάνει περισσότερο με τον κατάλληλο συνδυασμό: ρύζι + όσπρια, ρύζι + σιτάλευρο + σόγια, ρύζι + σησάμι, σιτάλευρο + φασόλια, καλαμποκάλευρο + φασόλια.

Οι βιταμίνες συμπλέγματος Β (θειαμίνη, νιασίνη, ριβοφλαβίνη, παντοθενικό οξύ, κοβαλαμίνη κ.λ.π.), μπορούν να προσληφθούν από την κατανάλωση δημητριακών. Ο Σίδηρος, είναι δυσεύρετος στις φυτικές τροφές.

Σχετικά υψηλή περιεκτικότητα έχουν: θαλασσινά, σπανάκι, φακές, φρυγανιές σικάλεως, μαύρο ψωμί καθώς και οι ξηροί καρποί.

Είναι δεδομένο, ότι οι χορτοφάγοι θα πρέπει να ακολουθούν ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο. Θαλασσινά και άφθονα όσπρια, είναι πλούσια σε πρωτεΐνες.

Πατάτες, ψωμί ολικής αλέσεως, ζυμαρικά, ρύζι, καλαμπόκι και αρακάς, αποτελούν εξαίρετη πηγή υδατανθράκων, ενώ τα απαραίτητα λίπη προσλαμβάνονται από ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς και ελιές. Άφθονες φυτικές ίνες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία θα τους προσφέρουν τα λαχανικά, φρούτα και το ψωμί ολικής αλέσεως.

Η προϋπόθεση για την επίτευξη διατροφικής ισορροπίας είναι το σωστά μελετημένο διαιτολόγιο, ώστε να μην στερείται ο ανθρώπινος οργανισμός πολύτιμα θρεπτικά συστατικά που περιλαμβάνονται στις ζωικές τροφές αλλά και παράλληλα να καρπώνεται τα οφέλη της χορτοφαγίας!

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ