Κοιλιοκάκη είναι μια κατάσταση αυξημένης ανοσολογικής απόκρισης κατά την γλουτένη.
Η κοιλιοκάκη συνδέεται κυρίως με γαστρεντερικά συμπτώματα ( όπως διάρροια, κοιλιακό άλγος, φούσκωμα , δυσκοιλιότητα και δυσπεψία ) , καθώς η χρόνια φλεγμονή του λεπτού εντέρου είναι ένα χαρακτηριστικό της ανοσολογικής απόκρισης στη γλουτένη . Ωστόσο , μη γαστρεντερικά χαρακτηριστικά της κοιλιοκάκης έχουν αναγνωρίστεί σε άτομα που παρουσιάζουν την ασθένεια.
Μερικοί άνθρωποι με κοιλιοκάκη δεν έχουν εμφανή συμπτώματα .
Η κοιλιοκάκη θεωρείται ότι είναι πιο διαδεδομένη σε άτομα με αυτοάνοσες παθήσεις όπως ο διαβήτης τύπου 1 ή αυτοάνοση ασθένεια θυρεοειδούς και σε συγγενείς πρώτου βαθμού των ατόμων με κοιλιοκάκη.
Η κοιλιοκάκη μπορεί να διαγνωσθεί σε οποιαδήποτε ηλικία ( μετά την εισαγωγή των τροφίμων που περιέχουν γλουτένη για το βρέφος, μετά τον απογαλακτισμό ) , και παρουσιάζεται σε παιδιά και ενήλικες.
Λόγω του ετερογενούς χαρακτήρα των σημείων και των συμπτωμάτων της , και την ιστορική πεποίθηση ότι αυτό δεν είναι μια κοινή ασθένεια, υπάρχει ανησυχία ότι η κοιλιοκάκη συχνά παραβλέπεται και , κατά συνέπεια, δεν γίνεται διάγνωση .
Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι μπορεί να παρουσιάσουν στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια περίθαλψη σε πολλές περιπτώσεις και με μια σειρά από συμπτώματα πριν από τη διάγνωση .
Η καθυστερημένη διάγνωση είναι μια ανησυχία , διότι τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης παραμένουν χωρίς θεραπεία και λόγω των πιθανών μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της στον μεταβολισμό.
Υπάρχει επίσης κάποια αβεβαιότητα σχετικά με το ποια από τις ορολογικές δοκιμασίες είναι οι πλέον κατάλληλες για χρήση στη διαγνωστική διαδικασία για την κοιλιοκάκη. Μικρή εντερική βιοψία χρησιμοποιείται ως πρότυπο αναφοράς για τη διάγνωση της κοιλιοκάκης.
Αν και δεν υπάρχει συνεχιζόμενη συζήτηση σχετικά με την πιθανότητα της διάγνωσης χωρίς την ανάγκη για μια εντερική βιοψία, γίνεται δεκτό ότι σήμερα είναι αναγκαία για μια οριστική διάγνωση .
Αυτή η σύντομη κλινική κατευθυντήρια γραμμή αποσκοπεί στη βελτίωση της φροντίδας των παιδιών και των ενηλίκων με αδιάγνωστη κοιλιοκάκη κάνοντας τεκμηριωμένες συστάσεις σχετικά με την αναγνώριση του, και σχετικά με τη χρήση ορολογικών δοκιμών για την άμεση παραπομπή προς την οριστική διάγνωση από εντερική βιοψία .
Αυτή η κατευθυντήρια γραμμή χρησιμοποιεί την καλύτερα διαθέσιμη κλινικά-αποτελεσματικά στοιχεία και τη σχέση κόστους -αποτελεσματικότητας , τα οποία αναλύονται και συζητούνται από την GDG για να αναπτύξει συστάσεις . Η GDG εξέτασε τα σημάδια και τα συμπτώματα , τις συνθήκες που πιθανόν να συνυπάρχουν με την κοιλιοκάκη, το ρόλο των ορολογικών δοκιμών στη διαγνωστική διαδικασία έως την παραπομπή για βιοψία του λεπτού εντέρου , και τις ανάγκες των ασθενών σε όλη αυτή τη διαδικασία .
|
Τα σημάδια-συμπτώματα |
|
|
1.Χρόνια διάρροια |
|
|
2.Μειωμένη ανάπτυξη στα παιδιά |
|
|
3.Επίμονα ή ανεξήγητα γαστρεντερικά συμπτώματα που περιλαμβάνουν ναυτία και εμετό |
|
|
4.Παρατεταμένη κόπωση |
|
|
5.Επαναλαμβανόμενο κοιλιακό άλγος ,κράμπες,διάταση |
|
|
6.Ξαφνική ή αναπάντεχη απώλεια βάρους |
|
|
7.Ανεξήγητη σιδηροπενική αναιμία ή άλλες μορφές αναιμίας |
|
|
Συνθήκες |
|
1.Αυτοάνοση νόσος θηροειδούς |
|
2.Ερπητοειδής δερματίτιδα |
|
3.Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου |
|
4.Διαβήτης τύπου 1 |
|
5.1ΟΥ βαθμού συγγενείς με κοιλιοκάκη |
Η Θεραπεία
Η θεραπεία της κοιλιοκάκης είναι απλή και συνίσταται στην ευλαβική και δια βίου αποφυγή τροφών που περιέχουν γλουτένη. Η βελτίωση είναι συνήθως θεαματική και επιτυγχάνεται εντός ολίγων εβδομάδων. Η συνηθέστερη αιτία αποτυχίας της θεραπείας είναι η μη συμμόρφωση του ασθενούς.
Η δίαιτα χωρίς γλουτένη για τα άτομα με κοιλιοκάκη πρέπει να είναι αυστηρή. Η λήψη μικρών ποσοτήτων γλουτένης, ακόμη κι όταν δεν ακολουθείται από έκδηλα κλινικά συμπτώματα, έχει σοβαρές συνέπειες όσον αφορά την αντίδραση του εντερικού βλεννογόνου.
Η αυστηρή συμμόρφωση σε δίαιτα χωρίς γλουτένη δια βίου σχετίζεται εξ ορισμού με ακέραιο εντερικό βλεννογόνο και σύμφωνα με μελέτες εξασφαλίζει αποκατάσταση των επιπέδων Fe στο ορό των ασθενών με κοιλιοκάκη, αποκαθιστά το ισοζύγιο Ca και το οστικό μεταβολισμό, ενώ έχει αρνητική συσχέτιση με την εγκατάσταση αυτοάνοσων νοσημάτων.
Ενδεχομένως κατά την αρχή της διάγνωσης να χρειαστεί εκτός από δίαιτα χωρίς γλουτένη να εφαρμοστεί και δίαιτα χωρίς λακτόζη, σε άτομα που ανέπτυξαν υπολακτασία ως δευτεροπαθή εκδήλωση της κοιλιοκάκης.
Με τη συνεργασία του διαιτολόγου θα πρέπει να διαμορφωθεί ένα τέτοιο διαιτολόγιο, που όχι μόνο θα είναι ελεύθερο γλουτένης, αλλά θα είναι ταυτόχρονα ισορροπημένο και θα καλύπτει τις αυξημένες διατροφικές απαιτήσεις των ατόμων με κοιλιοκάκη.
Σε γενικές γραμμές αποφεύγονται τροφές όπως:
ψωμί, αλεύρι, ζυμαρικά και άλλα αρτοσκευάσματα, τα οποία μπορούν να αντικατασταθούν από ανάλογα προϊόντα από σιτάλευρο από το οποίο έχει αφαιρεθεί με ειδική επεξεργασία η γλουτένη.
Στη χώρα μας τα προϊόντα αυτά κυκλοφορούν με το όνομα Glutafin. Άλλες τροφές χωρίς γλουτένη, που μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμα στοιχεία στη διατροφή του ασθενούς με κοιλιοκάκη, είναι :
το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι, τα όσπρια, τα λαχανικά καθώς και δημητριακά όπως το ρύζι και το καλαμπόκι.
Προσοχή απαιτείται όσον αφορά την κατανάλωση βιομηχανοποιημένων προϊόντων (πατατάκια, σοκολάτες, παγωτά κ.α) στην παρασκευή των οποίων πολύ συχνά χρησιμοποιείται γλουτένη η οποία ακόμα και σε μικρές ποσότητες ασκεί ταχύτατα τοξική επίδραση στον εντερικό βλεννογόνο με αποτέλεσμα την υποτροπή της νόσου.
Τα βιομηχανοποιημένα προϊόντα στα οποία αναγράφεται η ένδειξη «ελεύθερο γλουτένης» είναι ασφαλή προς κατανάλωση. Σπάνια, η νόσος δεν υποχωρεί παρά την απόσυρση της γλουτένης. Σε αυτές οι περιπτώσεις «ανθεκτικής» κοιλιοκάκης» μπορεί να βοηθήσει η προσθήκη στεροειδών, ενώ η παρουσία υποεπιθηλιακού κολλαγόνου στη βιοψία είναι κακό προγνωστικό σημείο, και συνήθως οι ασθενείς καταλήγουν είτε από τις μακροχρόνιες συνέπειες της δυσαπορρόφησης, είτε από ανάπτυξη εντερικού λεμφώματος, ανθεκτικού στη θεραπεία.
Όλγα Παπαγιάννη
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
olga3_pap@yahoo.gr
Συνεργάτης της Ομάδας Logodiatrofis.gr
