Την επιβολή του επόμενου μεγάλου φόρου, μετά τον καπνό, τον άνθρακα και την ζάχαρη φαίνεται πως εξετάζουν οι παγκόσμιες ρυθμιστικές αρχές και οι χαράσσοντες πολιτική σε διάφορες χώρες του πλανήτη, με την αιτιολογία ότι η κατανάλωση υπερβολικού κρέατος έχει αρνητικές περιβαλλοντικές και υγειονομικές επιπτώσεις, παρόμοιες με αυτές της υπερβολικής κατανάλωσης καπνού.
Τα ισχυρότερα επιχειρήματα όσων υποστηρίζουν την υψηλή φορολογία στην κατανάλωση κρέατος συνοψίζονται στα εξής: η παραγωγή κρέατος επιβαρύνει το περιβάλλον αποδεσμεύοντας αέρια του θερμοκηπίου και τα «ζωντανά» καταναλώνουν δυσανάλογα ποσοστά γης και νερού ανά μονάδα πρωτεΐνης που παράγουν.
Σύμφωνα με μια νέα έκθεση, οι αναλυτές προτείνουν να μετακυληθεί το κόστος των επιπτώσεων της κατανάλωσης κρέατος σε εκείνους που φέρουν την άμεση ευθύνη, δηλαδή στους καταναλωτές, όπως αντίστοιχα συνέβη με τον καπνό.
Η ιδέα πίσω από αυτή την απόφαση συνοψίζεται στο εξής: εάν το μπιφτέκι σας καταλήξει να κοστίζει όσο ένα πιάτο χαβιάρι είναι πολύ πιθανό να αναγκαστείτε να εξερευνήσετε διάφορες άλλες χορτοφαγικές επιλογές.
«Η κατανάλωση κρέατος είναι μια συνήθεια που έχει περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά και επιπτώσεις στην υγεία» ανέφερε προσφάτως η Rosie Wardle, επικεφαλής της Farm Animal Investment Risk and Return (FAIRR) Initiative. Σύμφωνα με την ίδια όλοι πρέπει να έχουν δικαίωμα στην υγειινή και θρεπτική διατροφή και ο εν λόγω φόρος ίσως βοηθήσει να προωθηθεί η στροφή στην κατανάλωση φυτικών πρωτεϊνών που είναι υγιέστερες και ασφαλέστερες για τον πλανήτη».
Το τοξικό αποτύπωμα των τροφών
Ποσοστό αερίων του θερμοκηπίου στις φρέσκιες τροφές (CO2 ανά κιλό)
Η νέα έρευνα, επί της ουσίας, εξετάζει τρεις τομείς στους οποίους οι καταστρεπτικές πρακτικές περιορίστηκαν επιτυχώς με αύξηση των φορολογικών συντελεστών σε διάφορες χώρες του κόσμου και καταλήγει ότι το κρέας θα μπορούσε να είναι το τέταρτο προϊόν για το οποίο θα ακολουθηθεί παρόμοια πρακτική. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι περισσότερες από 180 χώρες επιβάλλουν ήδη φόρο στον καπνό, 60 χώρες έχουν θεσπίσει υψηλή φορολογία για τον άνθρακα ενώ τουλάχιστον 25 χώρες έχουν ήδη επιβάλει φόρο στην κατανάλωση ζάχαρης.
Όπως ισχυρίζεται η Wadler ένας νέος φόρος στο κρέας θα «έφερνε χρήματα τα οποία θα μπορούσαν να δαπανηθούν στην υγειονομική περίθαλψη» και προσθέτει ότι ενώ δεν έχει υποβληθεί κάτι τέτοιο μέχρι στιγμής οι εν λόγω προτάσεις έρχονται όλο και περισσότερο στο φως και γίνονται σοβαρό θέμα συζήτησης».
Ένας αυξανόμενος «στρατός» σαρκοφάγων
Η φορολογία του κρέατος βρίσκεται ήδη στην ατζέντα των Σκανδιναβικών χωρών και της Γερμανίας και παρότι δεν έχει προχωρήσει νομοθετικά το ζήτημα, η συζήτηση όλο και φουντώνει.
Οι Σκανδιναβικές χώρες ήταν άλλωστε από τις πρώτες που αναγνώρισε την συνεχώς αυξανόμενη απειλή της ανεξέλεγκτης κατανάλωσης κρέατος που εντείνεται από έναν συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό.
Ενδεικτικά ήδη από το 2016, το Συμβούλιο Δεοντολογίας της Δανίας πρότεινε την φορολόγηση του κόκκινου κρέατος με βάση τις κλιματικές επιπτώσεις. Αντιστοίχως οι Πράσινοι της Σουηδίας, ζήτησαν την επιβολή κλιματικών φόρων στα τρόφιμα αλλά και την τοποθέτηση ειδικών ετικετών για τις κλιματικές επιπτώσεις κάθε τροφής ώστε να μπορούν οι καταναλωτές να αντιλαμβάνονται το πραγματικό αποτύπωμα των διατροφικών επιλογών τους. Η Νορβηγία άλλωστε υπήρξε η πρώτη χώρα που επέβαλε φόρο στον άνθρακα το 1990.
Οι φωνές εντείνονται όσο αυξάνει η παγκόσμια παραγωγή και κατανάλωση κρέατος. Σύμφωνα με την έκθεση World Data του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η παγκόσμια παραγωγή κρέατος έχει αυξηθεί σχεδόν πέντε φορές την τελευταία πεντηκονταετία (από το 1961).
Η Ασία για παράδειγμα παράγει σήμερα το 40% με 45% του παγκόσμιου κρέατος, με την παραγωγή να έχει αυξηθεί δεκαπέντε φορές από το 1961 ενώ αναμένεται περαιτέρω αύξηση στο μέλλον.
Αλλαγές παρατηρούνται και στην αναδιανομή της παραγωγής κρέατος στις διάφορες περιοχές της γης. Πριν από πενήντα χρόνια, κυρίαρχοι της παραγωγής κρέατος ήταν η Ευρώπη και η Νότια Αμερική, οι οποίες παρήγαγαν το 42% και το 25% της παγκόσμιας παραγωγής, ενώ η Ασία μόνο το 12%. Μέχρι το 2013 το μερίδιο της Ευρώπης και της Νότιας Αμερικής είχε πέσει αισθητά σε 19% και 15%.
Η ίδια η κατανάλωση κρέατος όμως σύμφωνα με την έρευνα περιλαμβάνει ένα οξύμωρο σχήμα και οι απειλές που συνδέονται με την κατανάλωση κρέατος είναι πολυπλοκότερες από αυτές του καπνού, του άνθρακα και της ζάχαρης. Το κρέας δεν προκαλεί αποκλειστικά περιβαλλοντική ρύπανση αλλά η υπερκατανάλωσή του κόκκινου ειδικά κρέατος βλάπτει σοβαρά και την υγείααφού συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη, καρκίνου και άλλων ασθενιών. Βέβαια σε περιοχές που οι κάτοικοι είναι υποσιτισμένοι, η κατανάλωση βοδικού χοιρινού αλλά και πουλερικών ενδείκνυται για την βελτίωση της υγείας τους.
Ο φόρος του κρέατος ενισχύει την ανισότητα
Παρά τις φωνές που βλέπουν πλεονεκτήματα στην πρακτική φορολόγησης του κρέατος, υπάρχει κι ένας αντίλογος που κατά κύριο λόγο υποστηρίζει πως μια τέτοια πρακτική θα ενίσχυε δραματικά τις ανισότητες;
«Οι καταναλωτές ανταποκρίνονται στις αλλαγές των τιμών με διάφορους τρόπους», δήλωσε ο Τζόζεφ Σμιντχούμπερ, αναπληρωτής διευθυντής του τμήματος εμπορίου και αγορών του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO). «Κάποιοι θα μπορέσουν να προσαρμοστούν στις τιμολογιακές αλλαγές άλλοι πάλι θα παραμείνουν ανεπηρέαστοι».
Γενικά, οι φτωχότεροι άνθρωποι συνηθίζουν να προσαρμόζοντας ταχύτερα στις διακυμάνσεις των τιμών κυρίως περιορίζοντας τα αγαθά που ακριβαίνουν, μια τάση που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «ελαστική ζήτηση».
Λαμβάνοντας υπόψη την ελαστική ζήτηση λοιπόν, ένας φόρος του βόειου κρέατος θα απέκλειε από την αγορά τους οικονομικά ασθενέστερους», εξήγησε ο Σμιντχούμπερ. «Αυτός είναι και ο λόγος που η φορολόγηση δεν αποδεικνύεται και τόσο καλή ιδέα αφού θα “τιμωρήσει” τους μη έχοντες οι οποίες θα έπρεπε να αυξήσουν τις ποσότητες κρέατος που καταναλώνουν. Γι αυτό και ονομάζεται οπισθοδρομικός φόρος».
Αντιθέτως ένας τέτοιος φόρος, σύμφωνα με τον Σμιντχούμπερ θα έχει ελάχιστες επιπτώσεις σε αυτούς που καταναλώνουν τις περισσότερες ποσότητες κρέατος αφού έχουν επιπλέον χρήματα να δαπανήσουν. «Άρα μιλάμε για έναν άστοχο φόρο» καταλήγει.
Μια πιο ήπια προσέγγιση του θέματος ωστόσο προσφέρει η περίφημη θεωρία «Νudge», για την οποία ο οικονομολόγος Richard Thaler έλαβε το βραβείο Νόμπελ του 2017. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία αντί να τιμωρήσουμε τους ανθρώπους για την λάθος αυτή επιλογή θα μπορούσαμε να τους διευκολύνουμε να κάνουν το σωστό. Δηλαδή, στην περίπτωση του κρέατος, θα μπορούσαμε να αρχίσουμε να παράγουμε ένα κάποιο υποκατάστατο που μοιράζει αρκετά με το ζωικό λίπος, όπως η σόγια, ώστε οι περισσότεροι άνθρωποι να στραφούν σε αυτό χωρίς να το μετανιώνουν. Πέρα από τη σόγια οι οραματιστές πειραματίζονται να φτιάξουν κρέας λαχανικών που να μοιάζει πολύ με το βόειο κρέας, το οποίο θα μπορεί να τσιγαρίζεται όπως το πραγματικό κρέας ακόμα και να βγάζει αίμα…
Το σίγουρο βέβαια είναι πως δεν υπάρχει μια λύση που να λύνει κάθε πρόβλημα να ικανοποιεί κάθε εμπλεκόμενο και να αποδεικνύεται ιδανική για όλες τις χώρες. Κι ενώ πολύ χρήμα δαπανάται στην ανάπτυξη βιώσιμων τροφίμων, η ιδέα του φόρου κρέατος παραμένει ελκυστική, ειδικά στις πλούσιες χώρες.
Σύμφωνα μάλιστα με τους ειδικούς της νέας έρευνας αυτός ο φόρος θα μπορούσε να φτάσει στο τραπέζι μας τα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια.
Πηγή: Insider.gr
