Logodiatrofis.gr
Αυτοάνοσα

Ελκώδης κολίτιδα και Διατροφή

Η Ελκώδης κολίτιδα είναι μία από τις δεκάδες αυτοάνοσες διαταραχές… Γνωρίζετε ότι (όπως και οι υπόλοιπες) χρήζει ειδικής διατροφικής φροντίδας; Ενημερωθείτε για τα διατροφικά μέτρα που πρέπει να λάβετε!

Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια φλεγμονώδης εντερική νόσος (IBD).

Τα συμπτώματά της είναι χαρακτηριστικά έλκη ή ανοιχτές πληγές και συνεχής διάρροια αναμεμειγμένη με αίμα.

Τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας περιλαμβάνουν: πόνο στην κοιλιακή χώρα, διάρροια με παρουσία αίματος, αναιμία, κούραση, απώλεια βάρους, ανορεξία, απώλεια υγρών του σώματος και θρεπτικών ουσιών.

Στο 50% των ασθενών τα συμπτώματα είναι ήπιας μορφής. Ωστόσο, κάποιοι υποφέρουν από συχνούς πυρετούς, αιματηρές διάρροιες, αναγούλες και σοβαρούς κοιλιακούς πόνους.

Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων συνήθως συμβαδίζει με τη βαρύτητα και την έκταση της νόσου. Δεν είναι απαραίτητο όμως όλοι οι ασθενείς της νόσου να παρουσιάζουν τα ίδια συμπτώματα ή συμπτώματα γενικώς.

Η ελκώδης κολίτιδα εμφανίζεται σε 35 με 100 άτομα ανά 100.000 στις ΗΠΑ. Η ασθένεια είναι πιο κοινή στις βόρειες περιοχές.

Αν και γνωρίζουμε ότι η ελκώδης κολίτιδα δεν οφείλεται σε διατροφικούς παράγοντες, είναι βέβαιο ότι οι διατροφικές αλλαγές μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα του ασθενούς.

Η νόσος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.

Προσβάλλει κατά κανόνα εφήβους και νέους ενήλικες, παρουσιάζεται όμως και μια δεύτερη αύξηση στη συχνότητά της μετά την ηλικία των 50 ετών.

Από πρόσφατες μελέτες δεν φαίνεται να υπάρχει διαφορά στη συχνότητα μεταξύ των γυναικών και των αντρών, αν και παλαιότερα υπήρχε η άποψη ότι η νόσος είναι πιο συχνή στις γυναίκες.

Αν και η ακριβής αιτία της ελκώδους κολίτιδας παραμένει άγνωστη, έχουν προταθεί αρκετοί αιτιολογικοί παράγοντες.

Οι παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν στην εμφάνιση της ασθένειας είναι οι ακόλουθοι:

  • Κληρονομικότητα: Παρόλο που η ελκώδης κολίτιδα δεν είναι μια καθαρά κληρονομική πάθηση, υπάρχει κληρονομική προδιάθεση, αφού εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα της ίδιας οικογένειας και ειδικά σε δίδυμα αδέρφια (πανομοιότυπα δίδυμα με ποσοστό αντιστοιχίας 10% και διζυγωτικά δίδυμα με ποσοστό αντιστοιχίας 3%).
  • Διατροφή: Η χαμηλή σε φυτικές ίνες διατροφή μπορεί να επηρεάσει θετικά τη συχνότητα της ελκώδους κολίτιδας.
  • Αυτοάνοση αιτία: Στην ελκώδη κολίτιδα το ανοσοποιητικό σύστημα δυσλειτουργεί και προσβάλλει συνήθως το ορθό στο παχύ έντερο με την περιστασιακή συμμετοχή του ειλεού.

Διατροφική Αντιμετώπιση

Σε γενικές γραμμές, η διατροφική αντιμετώπιση της ελκώδους κολίτιδας περιλαμβάνει τις ίδιες συστάσεις με εκείνες στη νόσο του Crohn.

Βασικός στόχος είναι να περιοριστούν οι συνέπειες της μειονεκτικής θρέψης στους ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου. Είναι πολύ σημαντικό να ακολουθηθούν ειδικές διατροφικές οδηγίες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ελκώδους κολίτιδας.

Συγκεκριμένα:

  • Συνήθως συστήνεται μια κανονική, υγιεινή και καλά ισορροπημένη διατροφή. Αν υπάρχει ελκώδης κολίτιδα μόνο στο ορθό (πρωκτίτιδα), μια πλούσια σε φυτικές ίνες διατροφή μπορεί να βοηθήσει προκειμένου να αποφευχθεί η δυσκοιλιότητα.
  • Περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος και τηγανητών φαγητών. Έρευνες δείχνουν ότι άτομα που τα υπερκαταναλώνουν εμφανίζουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν έξαρση της ελκώδους κολίτιδας.
  • Κάποιοι ασθενείς θα πρέπει να αποφεύγουν τις τροφές που ενοχλούν το έντερο, όπως είναι τα πολύ καρυκευμένα φαγητά και η λακτόζη.
  • Επαρκής πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, κυρίως για την πρόληψη της αναιμίας από έλλειψη σιδήρου, βιταμίνης Β12, φυλλικού οξέος κ.λπ. και της οστεοπόρωσης. Η ανορεξία και ο φόβος του ασθενούς για τις τροφές οδηγού τελικά στον υποσιτισμό.
  • Οι ασθενείς διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο για θερμιδικό-πρωτεϊνικό υποσιτισμό και ανεπάρκεια σε βιταμίνες A, D, K, E, C, B12, σε φυλλικό οξύ και κυρίως σε σίδηρο, λόγω χρόνιας απώλειας αίματος. Όταν οι ασθενείς καταναλώνουν τροφές που ερεθίζουν το έντερο και προκαλούν διάρροιες, εξασθενούν και ταυτόχρονα μειώνεται η απορρόφηση θρεπτικών συστατικών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο 62% των ασθενών με ελκώδη κολίτιδα παρουσιάζεται και απώλεια βάρους, λόγω και της ανορεξίας που νιώθουν οι ασθενείς. Οι κυριότερες αιτίες των διατροφικών ανεπαρκειών είναι η μειωμένη πρόσληψη τροφής, οι αυξημένες ανάγκες, η δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών λόγω χειρουργικών επεμβάσεων και οι απώλειες λόγω των συμπτωμάτων της νόσου (διάρροια, αίμα).
  • Οι ασθενείς, σε συνεργασία με ειδικό διατροφολόγο, μπορούν να δημιουργήσουν ένα συγκεκριμένο πλάνο διατροφής ώστε να αποκατασταθούν οι θρεπτικές ανεπάρκειες και να μην υπάρξουν επιπλέον επιπλοκές λόγω δυσθρεψίας. Επίσης, η ισορροπία νερού και ηλεκτρολυτών θα πρέπει να παρακολουθείται στενά. Σε φάσεις έξαρσης της νόσου, συνήθως γίνεται σίτιση από το στόμα ή κάποιες φορές προτιμάται η εντερική διατροφή. Επιπλέον, η χορήγηση βιταμινών και ιχνοστοιχείων ίσως είναι αναγκαία σε μορφή που δεν θα προκαλέσει γαστρεντερικές διαταραχές. Τα προβιοτικά σκευάσματα, τα οποία βελτιώνουν την εντερική χλωρίδα του ασθενούς, έχουν δείξει καλά αποτελέσματα στη διατήρηση της ύφεσης της ελκώδους κολίτιδας. Επίσης, η λήψη προβιοτικών συμπληρωματικά με τη φαρμακευτική αγωγή έχει βρεθεί ότι ασκεί ευεργετική δράση στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.
  • Περιορισμός αλατιού στην περίπτωση λήψης κορτιζόνης.
  • Οι ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου σε ύφεση και χωρίς στένωση του εντέρου μπορούν να τρώνε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες ως μέρος μιας ισορροπημένης υγιεινής διατροφής. Προϊόντα ολικής άλεσης από ψιλή άλεση σιτηρών γίνονται καλύτερα ανεκτά σε σχέση με τα προϊόντα ολικής άλεσης που παρασκευάζονται από χοντρής άλεσης δημητριακά ή σε σχέση με εκείνα που περιέχουν σπόρια.

Στην περίπτωση της έξαρσης θα πρέπει να ακολουθείται ειδική διατροφή, με σκοπό να αυξηθούν οι προσλαμβανόμενες θερμίδες και πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας.

Μόλις τα συμπτώματα της φλεγμονής του εντέρου αρχίσουν να υποχωρούν, μπορεί σταδιακά να πραγματοποιηθεί επιστροφή σε μια κανονική διατροφή.

Το κάθε στάδιο θα πρέπει να γίνεται καλά ανεκτό πριν αποφασιστεί η είσοδος στο επόμενο.

Πρώτο στάδιο: Κατανάλωση εύπεπτων τροφίμων, όπως πατάτα, ζυμαρικά ή ρύζι.

Δεύτερο στάδιο: Προστίθενται στη διατροφή άσπρο ψωμί, βρασμένα φρούτα, βραστά μαλακά λαχανικά (π.χ. καρότα, κολοκύθια) και βραστό άπαχο κρέας. Θα πρέπει να διαμοιράζεται η πρόσληψη τροφής σε πολλά μικρά γεύματα (τουλάχιστον πέντε την ημέρα).

Τρίτο στάδιο: Το διαιτολόγιο μπορεί να εμπλουτιστεί με γιαούρτι με 2% λιπαρά, αυγό, κοτόπουλο, άπαχο ψάρι και κομπόστα. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση ωμών τροφίμων, όπως ωμά λαχανικά και φρούτα.

Τέταρτο στάδιο: «Ελαφρά πλήρης διατροφή», πάντα λαμβάνοντας υπόψη τυχόν δυσανεξίες σε μεμονωμένα τρόφιμα, όπως στη λακτόζη και στους ξηρούς καρπούς. Θα πρέπει να αποφεύγονται το λάχανο, τα όσπρια, τα λιπαρά και τηγανητά τρόφιμα, τα φρούτα με σκληρές φλούδες (δαμάσκηνα, φραγκοστάφυλα κ.λπ.), τα κομμένα σε μεγάλα κομμάτια λαχανικά, το τουρσί (πίκλες), οι χυμοί από όξινα φρούτα.

Τα προϊόντα που προορίζονται για τους διαβητικούς ενδέχεται να περιέχουν μεγάλη ποσότητα φρουκτόζης, που είναι δυνατόν να επιδεινώσει τη διάρροια.

Επίσης, τα τρόφιμα που περιέχουν υποκατάστατα ζάχαρης, όπως η ξυλιτόλη, η σορβιτόλη ή η ισομαλτόζη, δεν ενδείκνυνται.

Τι περιμένουμε από τη μελλοντική έρευνα

Πυκνή ερευνητική δραστηριότητα παρατηρείται γύρω από τη μελέτη της διατροφικής αντιμετώπισης των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου (νόσος του Crohn και ελκώδης κολίτιδα).

Συγκεκριμένα, μία μελέτη έδειξε ότι η μειωμένη κατανάλωση υδατανθράκων βραχείας αλυσίδας (περιλαμβάνονται σε τρόφιμα όπως το μέλι, τα μήλα, τα αχλάδια, τα κρεμμύδια, το σκόρδο, οι φακές) βελτίωσε τα κοιλιακά συμπτώματα σε ασθενείς με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου. Το 70% των ασθενών που συμμετείχαν στην έρευνα και τήρησαν τη συγκεκριμένη δίαιτα εμφάνισαν βελτίωση στα 3 από τα 10 συμπτώματα της νόσου.

Αναλυτικά, βελτιώθηκαν τα κοιλιακά άλγη, το φούσκωμα και η διάρροια, εκτός από τη δυσκοιλιότητα.

Διάφορες μελέτες έδειξαν ότι μια δίαιτα πλούσια σε κόκκινο κρέας συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης φλεγμονωδών εντερικών νόσων.

Τα ω-6 λιπαρά μπορεί να αυξήσουν την προδιάθεση για ελκώδη κολίτιδα, σε αντίθεση με τα ω-3 λιπαρά, που μπορούν να λειτουργήσουν ως προστατευτικοί παράγοντες.

Η χορήγηση συμπληρωμάτων ιχθυελαίων έχει αποδώσει αξιόλογα αποτελέσματα.

Σχετικά με την όλη έρευνα όσον αφορά τη βιταμίνη D, τονίζεται η σημασία της με δεδομένες τις ιδιότητές της αφενός να προάγει την αύξηση της οστικής πυκνότητας και αφετέρου να ασκεί ανοσορρυθμιστική δράση.

Συχνά έχουν βρεθεί χαμηλά επίπεδα αυτής της βιταμίνης στους ασθενείς με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου.

Μάλιστα, η πρόσληψη βιταμίνης D και ασβεστίου από ασθενείς με χαμηλή οστική πυκνότητα βελτίωσε την κλινική τους εικόνα.

Νεότερες μαρτυρίες αναφέρουν ως εξίσου σημαντικό τον ρόλο της βιταμίνης Κ στην αύξηση της οστικής πυκνότητας και στην αντιμετώπιση της οστεοπενίας στις φλεγμονώδεις εντερικές νόσους.

.

Αυτοάνοσα, Ανοσοποιητικό και Διατροφή -  2η Έκδοση (Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ) | Δρ. Δημήτρης Γρηγοράκης.

 
 
 
 
 

Η 1η έκδοση του βιβλίου best seller «Αυτοάνοσα, Ανοσοποιητικό & Διατροφή» άλλαξε το τοπίο της αντιμετώπισης των αυτοάνοσων και απέσπασε εξαιρετικές κριτικές. Αποσπάσματα κυκλοφόρησαν σε 8 ισάριθμα έντυπα γνωστής πανελλαδικής εφημερίδας (ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ).

Η 2η έκδοση του βιβλίου του Δρος Δ. Γρηγοράκη είναι γεγονός ! ΑΠΟΚΤΗΣΤΕ ΤΟ στο eshop.logodiatrofis.gr

Τα αυτοάνοσα νοσήματα βρίσκονται σε έξαρση τα τελευταία χρόνια τόσο παγκοσμίως, όσο και στην Ελλάδα.

Αυξανόμενες επιστημονικές πληροφορίες τονίζουν τη διατροφοεξαρτώμενη φύση των αυτοάνοσων και τη σημασία των διατροφικών συστατικών στην αποκατάσταση της βλάβης του ανοσοποιητικού.

Στην ανανεωμένη του εκτενή μελέτη 450 σελίδων, ο γνωστός κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Δρ. Δημήτρης Γρηγοράκης παρουσιάζει την περιεκτική διατροφική παρέμβαση στα αυτοάνοσα νοσήματα.

Τα αυτοάνοσα νοσήματα σε αριθμούς:

  • Περισσότερες από 100 συχνές και σπάνιες παθήσεις, οι οποίες  εμφανίζουν ως κοινό σημείο προσβολής το ανοσοποιητικό (AARDA 2019)
  • Άλλες επιπλέον 40 σπάνιες νόσοι με πιθανόν αυτοάνοση υποδομή (AARDA 2019)
  • Υπολογίζεται σήμερα ότι 1 στους 10 ενήλικες Έλληνες εμφανίζει κάποια αυτοάνοση διαταραχή (Θυρεοειδίτιδες, σκλήρυνση κατά πλάκας, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ψωρίαση, νόσος Crohn, έκζεμα, λεύκη, κοιλιοκάκη κλπ.), δηλαδή περισσότεροι από 900.000 Έλληνες
  • Αναφέρεται ότι 8 στα 10 άτομα που προσβάλλονται είναι γυναίκες
  • Αποτελούν την 3η κύρια αιτία θανάτου ως οικογένεια νοσημάτων
  • Ευρύτεροι περιβαλλοντικοί και διατροφικοί παράγοντες εμπλέκονται κατά 2/3 στην αιτιοπαθογένεια μίας αυτοάνοσης διαταραχής (Ermann & Fathman 2011)
  • Η φαρμακευτική αντιμετώπιση σε τουλάχιστον 50% των περιπτώσεων είναι καθαρά συμπωματική (αφορά το σύμπτωμα και όχι το αίτιο)
  • Τα αυτοάνοσα βρίσκονται σε πλήρη έξαρση τα τελευταία χρόνια, προσβάλλοντας ακόμα και νεαρές ηλικίες (περίπου 20% των νέων διαγνώσεων).

Το βιβλίο «Αυτοάνοσα, Ανοσοποιητικό & Διατροφή», αναλύει την έννοια της «ανοσοπροστατευτικής» διατροφής και το πως ορισμένες θρεπτικές ουσίες μπορούν να συμβάλουν, ίσως και καλύτερα από τη φαρμακευτική αγωγή, στην αντιμετώπιση των αυτοάνοσων.

Στο πρώτο του μέρος περιγράφονται οι βασικές αρχές της διατροφικής προστασίας του ανοσοποιητικού και συστήνονται στρατηγικές αντιμετώπισης του εμπλεκόμενου καταστροφικού τρίπτυχου: ΑΠΟΡΡΥΘΜΙΣΜΕΝΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ – ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ – ΦΛΕΓΜΟΝΗ. Επίσης, απαντώνται ερωτήματα σχετικά με τις αλήθειες και τους μύθους που διέπουν τη διαχείρισή τους, τις αναγκαίες εξετάσεις, τα συμπληρώματα διατροφής κ.α.

Το δεύτερο μέρος του βιβλίου ασχολείται αναλυτικά με τη διατροφική φροντίδα των 23 περισσότερο διαδεδομένων αυτοάνοσων νοσημάτων:

  1. Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1
  2. Σακχαρώδης διαβήτης LADA
  3. Νόσος Crohn
  4. Ελκώδης κολίτιδα
  5. Κοιλιοκάκη
  6. Ρευματοειδής αρθρίτιδα
  7. Αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία
  8. Αυτοάνοση ατροφική γαστρίτιδα
  9. Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
  10. Νόσος Graves
  11. Ινομυαλγία
  12. Λεύκη
  13. Μυασθένεια Gravis
  14. Ρευματική πολυαλγία
  15. Σκληρόδερμα
  16. Σύνδρομο Sjögren
  17. Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
  18. Ψωρίαση
  19. Γυροειδής αλλωπεκία (Alopecia areata)
  20. Σκλήρυνση κατά πλάκας
  21. Έκζεμα ή ατοπική δερματίτιδα
  22. Αλλεργικό άσθμα
  23. Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα

Επιπλέον αναφέρονται συνοπτικές διατροφικές οδηγίες για την διαχείριση ετέρων 20 πιο σπάνιων αυτοάνοσων παθήσεων, για τις οποίες οι έως σήμερα διαθέσιμες πληροφορίες είναι περιορισμένες. Σε αυτές περιλαμβάνονται: αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση (ALS), αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο, αυτοάνοση δερματίτιδα, αυτοάνοση νευροπάθεια, αυτοάνοση ηπατίτιδα, αυτοάνοση θρομβοκυτταροπενία, αυτοάνοση νόσος των επινεφριδίων, αυτοάνοση ωοθηκίτιδα και ορχίτιδα, δερματοπολυμυοσίτιδα, ερπητοειδής δερματίτιδα, θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα (TTP), κοκκιωματώδης αγγειίτιδα Wegener, κροταφική αρτηρίτιδα, μυϊκή δυστροφία, μυοσίτιδα, νόσος του Behçet, πρωτοπαθής χολική κίρρωση, αυτοάνοση μυοκαρδιοπάθεια και το σύνδρομο Guillain-Barré.

Ο έγκριτος κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Δρ. Δημήτρης Γρηγοράκης παρουσιάζει ένα μοναδικό σύγγραμμα για τα ελληνικά δεδομένα, προσφέροντας στους ενδιαφερόμενους: άτομα που επιθυμούν να προστατεύσουν το ανοσοποιητικό τους, ασθενείς με αυτοάνοσα, ευαισθητοποιημένους επιστήμονες υγείας όπως διατροφολόγους, ανοσολόγους, αλλά και σε όλες τις ειδικότητες που εμπλέκονται στη θεραπευτική προσέγγιση των αυτοάνοσων, έναν απόλυτο οδηγό πρόληψης και αντιμετώπισης των αυτοάνοσων διαταραχών.

Το βιβλίο προλογίζει ο καθηγητής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου κ. Λάμπρος Συντώσης.

ΑΠΟΚΤΗΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ στο eshop.logodiatrofis.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ