Πώς να αναπτύξεις την ικανότητα να αναλύεις τον τρόπο που σκέφτεσαι.
Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:
-Τι είναι η μετα-γνωστική λειτουργία.
-Γιατί πρέπει να αμφισβητείς τις γνώσεις σου.
Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν τι σκέφτονται, αλλά όχι για ποιο λόγο το σκέφτονται. Όταν δεν μπορείς να απαντήσεις γιατί σκέφτεσαι με ένα συγκεκριμένο τρόπο ή γιατί επιλέγεις να συνάγεις ορισμένα συμπεράσματα, η ικανότητά σου για ανεξάρτητη σκέψη πάσχει.
Η μετα-γνωστική σου λειτουργία είναι η γνώση και η κατανόηση των διαδικασιών σκέψης σου.
Περιλαμβάνει την αυτορύθυμιση, τον αυτοέλεγχο και το συλλογισμό. “Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται στις διαδικασίες που χρησιμοποιούνται για τον προγραμματισμό, τον έλεγχο και την αξιολόγηση της κατανόησης και της απόδοσης κάποιου,” γράφει η Nancy Chick, επίκουρη καθηγήτρια του Center for Teaching στο Vanderbilt University.
Η μετα-γνωστική λειτουργία (metacognition) εισήχθη ως ιδέα από τον John Flavell, ο οποίος θεωρείται θεμελιωτής του πεδίου. Ορίζει τη μετα-γνωστική λειτουργία ως τη γνώση και τον έλεγχο της γνωστικής λειτουργίας.
Για να βελτιώσεις τον τρόπο που σκέφτεσαι, ο Jonah Lehrer, συγγραφέας του How We Decide συστήνει να εξασκείς τη μετα-γνωστική σου λειτουργία. Μερικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο πιο σωστός δείκτης καλής κρίσης δεν είναι η εξυπνάδα ή η εμπειρία, είναι η προθυμία να κάνεις ενδοσκόπηση.
Στο βιβλίο του, “Your Brain at Work”, ο David Rock αναφέρει “Χωρίς την ικανότητα να στέκεσαι εκτός της εμπειρίας σου, χωρίς αυτογνωσία, δεν θα μπορούσες να ρυθμίσεις και να κατευθύνεις τη συμπεριφορά σου από στιγμή σε στιγμή.”
Γράφει “Χρειάζεται να απελευθερώσεις τον εαυτό σου από την αυτόματη ροή εμπειρίας και να επιλέξεις πού να κατευθύνεις την προσοχή σου. Χωρίς κίνητρο, είσαι ένα αυτόματο, που καθοδηγείται από την απληστία, το φόβο ή τη συνήθεια.”
Οι άνθρωποι που εξασκούν τη μετα-γνωστική τους λειτουργία μπορούν να σκέφτονται πιο κριτικά, λογικά και παραγωγικά-συνήθως ρωτούν όχι μόνο τι λειτουργεί, αλλά γιατί επιλέγουν ορισμένα εργαλεία έναντι άλλων και τι μπορούν να κάνουν για να βελτιωθούν.
Η εφαρμογή της μετα-γνωστικής λειτουργίας αφορά τη χρήση των κατάλληλων εργαλείων σε κάθε κατάσταση και τη μετατροπή των διαδικασιών εκμάθησης και των δεξιοτήτων βάσει της γνώσης σου για την αποτελεσματικότητά τους.
Ένας εξαιρετικός τρόπος να ξεκινήσεις να χρησιμοποιείς τη μετα-γνωστική λειτουργία ενσυνείδητα είναι να σχεδιάζεις τι θες να κάνεις, να μάθεις, να βελτιώσεις, να ελέγξεις την πρόοδό σου και να αξιολογήσεις τα αποτελέσματά σου για να κατανοήσεις καλύτερα πόσο απέδωσες ή τι μπορείς να διορθώσεις.
Προσπάθησε πρώτα να ξεπεράσεις την άγνοια
Η άγνοια μας είναι αόρατη. Γνωρίζεις τα κενά των γνώσεών σου; Έχεις επίγνωση όλων όσα δεν γνωρίζεις; Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν τις αδυναμίες τους, δεν ξέρουν τις ελλείψεις στις πνευματικές και συναισθηματικές τους δεξιότητες. Άλλοι δεν συνειδητοποιούν πόσα δεν ξέρουν, τείνουν να υπερεκτιμούν τις ικανότητές τους, κάτι που οδηγεί συχνά σε υπερβολική αυτοπεποίθηση. Αυτή η διανοητική προκατάληψη είναι γνωστή με το όνομα Dunning-Kruger effect και προέρχεται από την ανικανότητά τους να αναγνωρίζουν τα αδύναμα σημεία τους.
Αν νομίζεις ότι γνωρίζεις τα πάντα, είναι σχεδόν απίθανο να αναζητήσεις τρόπους να γίνεις καλύτερος. Σε όλες τις περιστάσεις, σκέψου πώς θα μπορούσες να κάνεις λάθος. Σκέψου όσα δε γνωρίζεις. Η πνευματική ταπεινότητα ή η ικανότητά σου να γνωρίζεις τι θα μπορούσες να κάνεις λάθος μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τη μετα-γνωστική σου λειτουργία.
Κάνε στον εαυτό σου ψυχολογικά έξυπνες ερωτήσεις
Όταν κάνεις στον εαυτό σου καλύτερες και όμορφες ερωτήσεις, είσαι αναγκασμένος να σκέφτεσαι βαθιά τα προβλήματά σου, τις διαφωνίες, τα καθήκοντα και τους καλύτερους τρόπους για να προχωρήσεις. Σε κάθε διαδικασία λήψης αποφάσεων, αναρωτήσου πρώτα:
- Τι πρέπει να κάνω στην αρχή;
- Ποιος είναι ο καλύτερος γνωστός ή άγνωστος τρόπος για να προσεγγίσω αυτό το πρόβλημα ή να αποκτήσω αυτήν τη δεξιότητα;
- Τι θα έκανα διαφορετικά την επόμενη φορά;
- Πόσο θα μου πάρει να ολοκληρώσω τη δουλειά ή να λύσω το πρόβλημα;
- Υπάρχει καλύτερος τρόπος για να γλιτώσω χρόνο;
- Τι χρειάζομαι για να αντιμετωπίσω αποτελεσματικά τη δουλειά;
- Μοιάζει με κάποιο άλλο πρόβλημα που έλυσα στο παρελθόν;
- Ποιες πληροφορίες έχω στη διάθεσή μου;
- Σύμφωνα με τα στοιχεία, ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να προχωρήσω;
Βρίσκοντας χρόνο για να σκεφτείς τα πιθανά σενάρια, τι γνωρίζεις ή τι δεν γνωρίζεις ή ακόμα καλύτερα πώς μπορείς να βελτιώσεις τις πιθανότητες επιτυχίας σου, μπορείς να ενισχύσει την κρίση σου και να παίρνεις καλύτερες αποφάσεις στη ζωή.
Η σκέψη είναι σημαντική στη ζωή και στην καριέρα μας, είναι θεμελιώδης για την επιτυχία.
Η κατανόηση του εαυτού σου, των ψυχικών σου πλαισίων, των πεποιθήσεων, ακόμα και των διανοητικών σου προκαταλήψεων μπορεί να σου γλιτώσει χρόνο, χρήματα και θυμό στο μέλλον. Κάθε φορά που πρέπει να λάβεις μια απόφαση, σκέψου τον τρόπο που σκέφτεσαι!
Συντάκτης: Ελίζα Σακκά, Συντάκτρια Thrive Global Greece
