Logodiatrofis.gr
Παχυσαρκία

Παχυσαρκία και Πνευματική Υγεία

Περισσότεροι από 300 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως είναι παχύσαρκοι.

Η παχυσαρκία αποτελεί παγκόσμια επιδημία και αποτελεί, δυστυχώς, σοβαρό πρόβλημα στους περισσότερους λαούς του Δυτικού Κόσμου. 

Είναι γνωστό και επιστημονικώς αποδεκτό ότι η παχυσαρκία συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη χρόνιων ασθενειών συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη τύπου II, υπέρταση, κάποιων μορφών καρκίνου, ορθοπεδικών προβλημάτων. Οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας στην σωματική υγεία είναι σοβαρές και χρόνιες. Η παχυσαρκία αποτελεί βασικό παράγοντα εμφάνισης χρόνιων εκφυλιστικών νοσημάτων από την παιδική ακόμη ηλικία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας στις πνευματικές μας λειτουργίες και συγκεκριμένα στη μνήμη και στις διαταραχές της γνωστικής ικανότητας.

Πραγματοποιώντας τη χαρτογράφηση του εγκεφάλου, ο Paul Thompson, συγγραφέας και καθηγητής του UCLA της νευρολογίας, και επικεφαλής συγγραφέας Cyrus Α. Raji, ένας φοιτητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ της Ιατρικής Σχολής, και οι συνεργάτες του συνέκριναν τους εγκεφάλους ανθρώπων που ήταν παχύσαρκοι και αυτών με κανονικό σωματικό βάρος. Βρήκαν, λοιπόν, ότι οι παχύσαρκοι άνθρωποι είχαν 8% λιγότερο εγκεφαλικό ιστό από τα άτομα φυσιολογικού βάρους, και τα υπέρβαρα άτομα, είχαν 4% λιγότερο ιστό συγκριτικά με τα φυσιολογικά. Σύμφωνα με τον Thompson, αυτή είναι η πρώτη φορά που κάποιος έχει δημιουργήσει μια σύνδεση μεταξύ του να είναι κάποιος υπέρβαρος και με αυτό που περιγράφει ως «σοβαρή εκφύλιση του εγκεφάλου».

“Αυτό είναι μια μεγάλη απώλεια ιστού και μειώνει τη γνωστική ικανότητα, θέτοντας σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης της νόσου του Αλτσχάιμερ και άλλες ασθένειες που επιτίθενται στον εγκέφαλο», δήλωσε ο Thompson. “Αλλά μπορείτε να μειώσετε σημαντικά τον κίνδυνο για Αλτσχάιμερ, αν μπορείτε να τρώτε υγιεινά και διατηρείτε το βάρος σας υπό έλεγχο.”

«Οι εγκέφαλοι των παχύσαρκων ατόμων που εξετάστηκαν φαινόταν 16 χρόνια μεγαλύτεροι από τον εγκέφαλο εκείνων που ήταν αδύνατοι, και σε υπέρβαρα άτομα οκτώ χρόνια », λέει ο Thompson.

“Φαίνεται ότι μαζί με αυξημένο κίνδυνο για προβλήματα υγείας όπως ο διαβήτης τύπου 2 και καρδιακής νόσου, η παχυσαρκία είναι κακή και για τον εγκέφαλό σας», δήλωσε ο Raji Πίτσμπουργκ.

Σύμφωνα, επίσης με άλλη μελέτη, η παχυσαρκία συνδέεται με εξασθενημένη μνήμη και νοητικές ικανότητες σε παχύσαρκους ενήλικες ηλικίας 60 – 70 ετών. Έντονα ήταν τα αποτελέσματα σε όσους είχαν μεγαλύτερο ποσοστό κοιλιακού λίπους. Επομένως, η πρόληψη της παχυσαρκίας, ιδιαίτερα της κεντρικής θα μπορούσε να είναι σημαντική για την πρόληψη της νοητικής εξασθένησης ή της άνοιας.

Όσοι είναι παχύσαρκοι, και έχουν και άλλα προβλήματα υγείας όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση και υψηλή χοληστερόλη, χάνουν τη μνήμη τους και τις δεξιότητες σκέψης πιο γρήγορα, σύμφωνα με ερευνητές στο University College του Λονδίνου.

Τα επιπλέον κιλά αλλάζουν τρόπο που λειτουργεί το μυαλό μας. Η παχυσαρκία δεν είναι κακή μόνο για την περίμετρο της μέσης αλλά και για τον εγκέφαλο, όπως τελικά φαίνεται από τις σχετικές έρευνες.
Η γνωστική δυσλειτουργία και οι δομικές ανωμαλίες του εγκεφάλου έχουν παρατηρηθεί κυρίως σε παχύσαρκα άτομα. Υπάρχει μια ανεξάρτητη σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και της μετωπικής-υποφλοιώδους παθολογίας.

Οι άνθρωποι άνω των 50 ετών με υψηλή αρτηριακή πίεση ή παχυσαρκία υποφέρουν από επιταχυνόμενη απώλεια μνήμης και γνωστικών δεξιοτήτων και οι παράγοντες κινδύνου, όπως οι καρδιακές παθήσεις και ο διαβήτης επιταχύνουν την πνευματική παρακμή.

ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ
Η απώλεια βάρους, λοιπόν, είναι επιβεβλημένη, όχι μόνο για λόγους σωματικής υγεία , αλλά και για λόγους ενίσχυσης της μνήμης και καλύτερης πνευματικής λειτουργίας. Στο διατροφικό πρόγραμμα απώλειας βάρους μπορούν να ενταχθούν και τρόφιμα που ενισχύουν τη λειτουργία της μνήμης, καθώς αρκετές έρευνες συσχετίζουν τη διατροφή με την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών και την ενίσχυση της μνήμης.
Θρεπτικά συστατικά που κατά καιρούς έχουν συνδεθεί με τη διατήρηση της μνήμης είναι οι βιταμίνες C, Β12, Β6, Ε, η θειαμίνη, ο σίδηρος, τα ω-3 λιπαρά οξέα καθώς και ορισμένα από τα απαραίτητα αμινοξέα.

Η απώλεια βάρους πρέπει να γίνει σωστά και πάντα με στόχο τη διατήρηση του ιδανικού βάρους. Αυξάνοντας κάθε μέρα την ενεργειακή δαπάνη μέσω φυσικής δραστηριότητας, τότε μπορεί να πραγματοποιηθεί απώλεια 500γρ – 1 κιλο λίπους ανά 7 μέρες. Επίσης, με την καθημερινή άσκηση, εκτός από την κατανάλωση των θερμίδων, η σωματική δραστηριότητα βοηθάει και στη μείωση της όρεξης. Σύμφωνα με την Εθνική Ακαδημία Επιστημών (The National Academy of Sciences) πρόσφατα ορίστηκαν νέες συστάσεις για καθημερινή άσκηση διάρκειας 60 λεπτών. Βέβαια, τα 30 λεπτά την ημέρα πρέπει να είναι εντατική άσκηση και τα υπόλοιπα μπορούν να προκύψουν από της δραστηριότητες της ημέρας.

ΦΡΟΥΤΑ & ΛΑΧΑΝΙΚΑ
Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών θεωρείται η πλέον απαραίτητη κίνηση που προστατεύει την υγεία μας, συμβάλλει στην απώλεια βάρους και μέσω των αντιοξειδωτικών που περιέχουν προάγουν την καλή και υγιή πνευματική λειτουργία. Η διατροφή πρέπει να περιλαμβάνει ποικιλία φρούτων και λαχανικών. Τα φρούτα και λαχανικά προσδίδουν λίγες θερμίδες αναλογικά με τον όγκο τους και συγκριτικά με τις υπόλοιπες κατηγορίες τροφίμων. Οι φυτικές ίνες που περιέχουν προσφέρουν κορεσμό με αποτέλεσμα να μειώνεται η συνολική ποσότητα φαγητού. Επίσης, η υψηλή περιεκτικότητα σε πολύτιμα αντιοξειδωτικά, βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, συμβάλλει στην απαραίτητη καθημερινή τους κατανάλωση καθώς οι λειτουργίες του μεταβολισμού πραγματοποιούνται καλύτερα και πιο ολοκληρωμένα.

Οι αντιοξειδωτικές ουσίες που βρίσκονται στα τρόφιμα αυτά, μπορούν να βελτιώσουν τη διαδικασία της μάθησης αλλά και τη μνήμη αφού οι ουσίες αυτές μειώνουν την επίδραση της γήρανσης στον εγκέφαλο. Έτσι φρούτα όπως μούρα και βατόμουρα, δαμάσκηνα και ξερά βερίκοκα μπορούν να ενισχύσουν την μνήμη.

ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΣΑΙ
Το πράσινο τσάι είναι επίσης πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες συμβάλουν στην προστασία του εγκεφάλου και στη διαδικασία της μάθησης, ενώ παράλληλα βοηθούν την απώλεια σωματικού λίπους. Οι κατεχίνες του πράσινου τσαγιού αποδεδειγμένα τονώνουν τον μεταβολικό ρυθμό και ενισχύουν την απόδοση του μυαλού μας. Το ρόφημα αυτό κρίνεται απαραίτητο στην καθημερινότητά μας και σύμφωνα με τις συστάσεις, η κατανάλωση 3-4 φλιτζανιών καθημερινά είναι η σωστή ποσότητα. Μελέτες δείχνουν ότι η καθημερινή κατανάλωση πράσινου τσαγιού ενισχυμένου σε κατεχίνες συμβάλλει στην απώλεια, αλλά και στη διατήρηση του βάρους. Οι κατεχίνες μειώνουν τη συσσώρευση λίπους στην κοιλιά και συμβάλλουν στην βελτίωση της κατανομής του λίπους στο σώμα.

ΤΑΚΤΑ ΓΕΥΜΑΤΑ
Το ημερήσιο πλάνο και η κατανομή των γευμάτων αποτελεί εξαιρετικό βοήθημα στην απώλεια βάρους ενώ παράλληλα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της μνήμης. Συγκεκριμένα, η καθιέρωση του πρωινού αυξάνει την μνήμη και γενικά βελτιώνει την πνευματική απόδοση ενώ ενισχύει και το αδυνάτισμα, μέσω της ενίσχυσης της θερμογένεσης. Συγκεκριμένα, συστήνεται η κατανάλωση φαγητού κάθε 4 ώρες.

ΠΡΩΙΝΟ ΓΕΥΜΑ
Δεν είναι τυχαία η γνωστή σε όλους μας παροιμία… η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται! Το πρωινό αποτελεί το βασικότερο και σημαντικότερο γεύμα της ημέρας, το οποίο δυστυχώς πολλοί παραλείπουν. Η αξία του πρωινού στην διατήρηση της καλής υγείας έχει διαπιστωθεί πολλές φορές και από τα πλέον ενδιαφέροντα επιστημονικά ευρήματα είναι ότι η πρόσληψη πρωινού συμβάλλει στην απώλεια κιλών αλλά και στην διατήρηση του ιδανικού βάρους. Το πρωινό διεγείρει τον μεταβολισμό και εφοδιάζει τον σώμα με ενέργεια ώστε να ανταπεξέλθει στις δραστηριότητες της ημέρας. Η αποκατάσταση της περιόδου νηστείας που αντιμετώπισε ο οργανισμός κατά την διάρκεια του ύπνου είναι το σημείο κλειδί στην τόνωση του μεταβολικού ρυθμού. Η παράλειψη του πρωινού γεύματος οδηγεί σε αυξημένη όρεξη στα επόμενα γεύματα αλλά και σε λανθασμένες επιλογές. Το αίσθημα του κορεσμού στο πρωινό αποτρέπει την συνήθεια του τσιμπολογήματος αλλά και την κατανάλωση ανθυγιεινών σνακ όπως τυροπιτάκια, κρουασάν, μπισκότα κλπ.

Ένα πλήρες πρωινό, το οποίο μπορεί να φτάνει και τις 500 θερμίδες, εφοδιάζει τον οργανισμό με την απαιτούμενη ενέργεια και παράλληλα συμβάλλει στην κατανάλωση μειωμένης ποσότητας στα υπόλοιπα γεύματα. Μάλιστα, είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι οι άνθρωποι που καταναλώνουν πρωινό καθημερινά, καταναλώνουν λιγότερα λιπαρά, περισσότερους σύνθετους υδατάνθρακες και έχουν μεγαλύτερη πρόσληψη βιταμινών και ιχνοστοιχείων κατά την διάρκεια της ημέρας από τα άτομα που παραλείπουν το πρωινό. Επίσης, έχει αποδειχτεί πως τα παιδιά που τρώνε συστηματικά το πρωινό γεύμα έχουν μέχρι και 30% λιγότερες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκα. Τα παιδιά που δεν παίρνουν πρωινό έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν παχυσαρκία, αφού τρώνε πιο μεγάλες ποσότητες στο μεσημεριανό γεύμα ή «τσιμπολογούν» snacks συνήθως ανθυγιεινά.

ΛΙΠΗ
Τα λίπη αποτελούν την πιο συμπυκνωμένη μορφή ενεργειας (1 γρ. λίπους = 9 θερμίδες). Επομένως, τα λιπαρά αποτελούν ‘απαγορευμένη ‘ τροφή για όσους προσπαθούν να χάσουν περιττά κιλά. Όμως, η επιστήμη της διατροφής έχει αποδείξει ότι η ποιότητα των λιπαρών είναι αυτή που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και την ποσότητα του λίπους στο σώμα μας. Τα καλά λιπαρά είναι απαραίτητα για κάποιες ζωτικές λειτουργίες στο σώμα μας, ενώ τα κορεσμένα και τα trans λιπαρά είναι αυτά που πρέπει να μειωθούν όσο γίνεται. Τα ω-3 λιπαρά οξέα που βρίσκονται, στα ψάρια, κυρίως στο σολομό, τόνο, σκουμπρί, κολιό σαρδέλες, σόγια, καρύδια, αντράκλα και σε άλλα τρόφιμα προστατεύουν τον οργανισμό από εξασθένηση της μνήμης και από τη νόσο Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με σύγχρονες μελέτες. Πιο συγκεκριμένα πειράματα έδειξαν ότι διατροφή πλούσια σε ένα ω-3 λιπαρά οξέα προστατεύει τον εγκέφαλο από την απώλεια μνήμης και την καταστροφή των κυττάρων που προκαλεί η γήρανση. Συμπληρωματικά ένα διαιτολόγιο πλούσιο σε τέτοια τρόφιμα βοηθάει και στην απώλεια βάρους.

ΑΥΣΤΗΡΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ
Βέβαια, η προσπάθεια των ανθρώπων να χάσουν βάρος, τους οδηγεί συχνά σε κάποιο αυστηρό πρόγραμμα αδυνατίσματος. Όμως, τα άτομα που ακολουθούν αυστηρές δίαιτες (crash diets) έχουν χαμηλότερη ικανότητα μνήμης συγκριτικά με άτομα που δεν επιδίδονται σε τέτοιου είδους δίαιτες. Αυτό αποδίδεται στο γεγονός ότι αυτές οι δίαιτες στερούν τα άτομα που τις ακολουθούν και κατά επέκταση τον εγκέφαλό τους από βασικά θρεπτικά συστατικά με κυριότερο τη γλυκόζη, αφού οι συγκεκριμένες δίαιτες είναι πολύ φτωχές σε υδατάνθρακες. Επίσης, οι δίαιτες αυτές στερούνται το ελαιόλαδο, πλούσια πηγή βιταμίνης Ε, απαραίτητης για την ομαλή διαδικασία της μνήμης.

Επίσης, συστήνεται η αποφυγή του junk foods και το αλκοόλ. Οι τροφές αυτές είναι πλούσιες σε κορεσμένα λίπη, επιβαρύνουν τον οργανισμό μας και μειώνουν την ικανότητα πνευματικής απόδοσης. Επίσης ευθύνονται σε μεγάλο ποσοστό για την αύξηση του σωματικού βάρους. Το αλκοόλ με τη σειρά του παρεμβάλλεται στον μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών του εγκεφάλου.

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ
Ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο και γαλακτοκομικά μειώνουν τη συσσώρευση λιποκυττάρων και ταυτόχρονα επιταχύνουν τη διαδικασία διάσπασης του λίπους (λιπόλυση). Συγκεκριμένα, όταν η πρόσληψη ασβεστίου από την τροφή είναι υψηλή, αυξάνεται η συγκέντρωσή του στο αίμα με αποτέλεσμα να μειώνεται η έκκριση της ορμόνης καλσιτονίνης, η οποία αυξάνει την αποθήκευση λιπών (τριγλυκεριδίων) στο λιπώδη ιστό.

ΕΝΥΔΑΤΩΣΗ
Σημαντικός παράγοντας για την ρύθμιση του βάρους και την αποβολή τοξικών ουσιών. Εκτός από την κατανάλωση νερού – που πρέπει να αποτελεί την πρώτη μας επιλογή – η υδάτωση του οργανισμού μας μπορεί να επιτευχθεί και μέσω της κατανάλωσης διαφόρων ποτών ή ροφημάτων όπως: χυμοί, γάλα, πράσινο τσάι, καφές, σόδα, αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη, σούπες, αφεψήματα.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
Η καθημερινή καταγραφή του προσλαμβανόμενου φαγητού, είναι ακόμη ένας τρόπος αναγνώρισης και πραγματικής εκτίμησης των θερμίδων που καταναλώνουμε. Καταγράφοντας το φαγητό, τις θερμίδες, τα συναισθήματα και την άσκηση, αναγνωρίζονται καλύτερα οι συνήθειες που μας οδηγούν στην υπερκατανάλωση φαγητού. Και μόνο αυτή η τακτική της καταγραφής, μπορεί να συμβάλλει στη τήρηση των ‘υποχρεώσεων’ του διαιτολογίου. Όταν γνωρίζουμε ότι ‘πρέπει’ να καταγράψουμε εκείνο το κομμάτι κέικ σοκολάτας , τότε φαίνεται λιγότερο ελκυστικό και υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να αποφευχθεί. Μέσα από αναρίθμητα ερευνητικά δεδομένα, οι πιο επιτυχημένοι dieters, είναι αυτοί που διατηρούν ημερολόγιο διατροφής.

Καθίσταται φανερό ότι η ποσότητα, αλλά και η ποιότητα της διατροφής μας μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση της μνήμης μας, μέσω της σωστής απώλεια βάρους , αλλά και της τροφοδοσίας του μυαλού μας με τα κατάλληλα θρεπτικά συστατικά.
Στόχος, λοιπόν είναι η κατάλληλη διατροφική προσέγγιση με σκοπό την υγιή και μόνιμη απώλεια βάρους με παράλληλη ενίσχυση των απαραίτητων εκείνων θρεπτικών συστατικών που βοηθούν την πνευματική λειτουργία

Τα άτομα που παραμένουν σωματικά δραστήρια, αποφεύγουν τα υψηλά επίπεδα άγχους και έχουν πλούσια κοινωνική ζωή είναι καλύτερα εξοπλισμένα να αντιμετωπίσουν την πνευματική γήρανση. Η πνευματική διέγερση, η εκμάθηση νέων πραγμάτων και η νεανικότητα στη σκέψη επίσης συμβάλλουν στην πρόληψη της απώλειας της μνήμης. Και φυσικά η υγιεινή διατροφή είναι το στοιχείο κλειδί στην πνευματική εγρήγορση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ