Δυστυχώς, η πίεση του χρόνου μας οδηγεί σε διατροφικές ακρότητες.
Σήμερα, εύκολα μπορεί κανείς να βρει παντού σε περιοδικά και εφημερίδες δίαιτες που υπόσχονται σύντομη απώλεια βάρους, οι οποίες όμως απέχουν σημαντικά από μοντέλο της ισορροπημένης διατροφής. Αυτές οι δίαιτες χαρακτηρίζονται ως ανορθόδοξες γιατί εμφανίζουν διατροφικές ελλείψεις, μονοτονία και σοβαρούς διατροφικούς αποκλεισμούς.
Μερικές από τις πιο «δημοφιλείς» δίαιτες αυτού του είδους είναι η Δίαιτα Atkins, οι Συνδυασμοί τροφών, η Δίαιτα του Beverly Hills,η Δίαιτα βάση Ομάδας αίματος, η Δίαιτα της λαχανόσουπας, η Δίαιτα της μονοφαγίας (τρώω όσο θέλω από ένα μόνο τρόφιμο),η South Beach Diet κα.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους;
- Υπόσχονται μεγάλη απώλεια βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα
- Μιλάνε για μαγικά τρόφιμα ή μαγικούς συνδυασμούς τροφίμων
- Επιτρέπουν απεριόριστες ποσότητες κάποιων τροφίμων
- Βασίζονται σε υποθερμιδικά μοντέλα
- Χαρακτηρίζονται από μονοφαγία και έμφαση στην κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων
- Απαγορεύουν συγκεκριμένους συνδυασμούς τροφίμων (πχ κρέας με άμυλο)
- Αποκλείουν ολόκληρες ομάδες τροφίμων από το καθημερινό διαιτολόγιο
- Εμφανίζουν ανισορροπία σε βασικά θρεπτικά συστατικά
Το κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των διαιτών είναι η χαμηλή πρόσληψη θερμίδων που ούτως ή άλλως θα οδηγήσει σε απώλεια βάρους ανεξάρτητα από οποιοδήποτε “μαγικό” συνδυασμό.
Πόσο αποτελεσματικές είναι στην απώλεια βάρους Μια μέθοδος αδυνατίσματος είναι αποτελεσματική όταν η απώλεια βάρους οφείλεται κυρίως στην απώλεια λίπους και επιπλέον όταν αυτή η απώλεια διατηρείται μακροχρόνια. Οι ανορθόδοξες δίαιτες δεν εξασφαλίζουν ούτε το ένα ούτε το άλλο. Η απώλεια βάρους τις πρώτες ημέρες μετά από μια τέτοια δίαιτα αντικατοπτρίζει την απώλεια υγρών, γλυκογόνου και μυϊκού ιστού και σε καμία περίπτωση απώλεια σωματικού λίπους. Αυτό σημαίνει ότι όταν αρχίσουμε να τρώμε λίγο περισσότερο σαν φυσιολογικοί άνθρωποι θα επαναπροσλάβουμε αμέσως το βάρος που χάσαμε (και σίγουρα το νέο σωματικό βάρος θα είναι περισσότερο από αυτό που είχαμε πριν ξεκινήσουμε τη δίαιτα) και το βάρος που θα ξαναπάρουμε θα είναι λίπος που θα χρειαστεί πάλι διπλάσιος χρόνος για να απαλλαγούμε από αυτό. Κατά συνέπεια, οι γρήγορες δίαιτες ενώ βοηθούν στο να χαθεί βάρος άμεσα, ωστόσο, μακροπρόθεσμα είναι καταδικασμένες σε αποτυχία γιατί καταστρέφουν το μεταβολισμό (απώλεια μάζας σημαίνει απώλεια ενεργά μεταβολικού ιστού) οδηγώντας σε επαναπρόσληψη του χαμένου βάρους και δεύτερον γιατί δημιουργούν σύνδρομα στέρησης που σύντομα θα οδηγήσουν σε ακραίες συμπεριφορές και επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας (βουλιμικές τάσεις).
Κίνδυνοι για την υγεία Οι ανορθόδοξες δίαιτες εξπρές επιβαρύνουν το οργανισμό και αν συνεχιστούν για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι υπεύθυνες για την εκδήλωση σοβαρών παθήσεων. Συνήθως, μια πολύ αυστηρή δίαιτα είναι φτωχή σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Επομένως, συχνά παρατηρείται ανεπάρκεια βιταμινών του συμπλέγματος Β, βιταμίνης Ε, ασβεστίου, σιδήρου, ψευδαργύρου και άλλων σημαντικών μικροθρεπτικών συστατικών. Η μακροχρόνια χορήγηση αυτής της δίαιτας συχνά προκαλεί πολυουρία, αφυδάτωση, οστεοπόρωση, πεπτικές διαταραχές, αναιμία, ξηροδερμία, τριχόπτωση, υπερουριχαιμία (αυξημένο ουρικό οξύ αίματος) ακόμα και αμηνόρροια. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν ζαλάδες, πονοκεφάλους, αϋπνίες, ναυτία, υπόταση, αδυναμία συγκέντρωσης, δυσκοιλιότητα και έντονη καταβολή. Επιπλέον, οι δίαιτες τύπου Αtkins προκαλούν μία μη φυσιολογική κατάσταση που λέγεται κέτωση που μπορεί να προκαλέσει αρθρίτιδα και πέτρα στα νεφρά σε άτομα με προδιάθεση ενώ όταν φτάσουν σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο, το σώμα προσπαθεί να απαλλαγεί από τις κετόνες απεκκρίνοντας νάτριο και κάλιο με κίνδυνο αφυδάτωσης και αρρυθμίας.
Οι διεθνείς οργανισμοί υγείας επισημαίνουν ότι ο ρυθμός απώλειας σωματικού βάρους δεν θα πρέπει να ξεπερνάει τα 3-4 κιλά τον μήνα. Η μέχρι τώρα επιστημονικά αποδεκτή και τεκμηριωμένη μέθοδος αδυνατίσματος είναι το Μοντέλο της Τροποποίησης της Συμπεριφοράς που στοχεύει την υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής με βάση το μοντέλο της Μεσογειακής Διατροφήςσε συνδυασμό με συστηματική φυσική δραστηριότητα (30-45΄ άσκηση 3-4 φορές την εβδομάδα).
